Grønlands Sprogsekretariat

Oqaasiliortut 2001 – 4 (gl)

OQAA – 180501 (gl)

Oqaasiliortut tallimanngornermi maajip ulluisa 18-ianni
2001, nal. 13.00 ataatsimiinnerannit imaqarniliaq

 

Peqataasut: Carl Chr. Olsen, Alibak Steenholdt, Sofia Geisler, Kelly Berthelsen, allatsigalugu Kristine Olsvig. Nuka Møller angalanini peqqutigalugu peqataanngilaq.

 

Oqaluuserisat:

  1. Oqaluuserisassanut qulequttanik akuersineq.
  2. Marsip ulluisa 20-anni ataatsimiinermit imaqarniliamut akuersineq.
  3. Taaguut qulliarneq pillugu Otto Steenholdtip saaffiginnissutaa.
  4. Taaguutit: atortorissaarutilerisoq aamma namminersortunngorsaaneq pillugit Sofia Geislerip eqqartugassatut saqqummiussai.
  5. Taaguut Qerinnarpoq.
  6. Oqaatsit ataasiakkaat.
  7. Nunat Avannaamioqatigiit oqaatsit pillugit ataatsimeersuarnissaat, aggustip naalernerani Sverigemi pisussaq.
  8. Oqariartaaseq Sallunaveeqqut pillugu Alibak Steenholdtip eqqartugassatut saqqummiussaa.
  9. Taasariaqartut allat.

– 1 pillugu –

Taaguut Sallunaveeqqut pillugu AS-ip saqqummiussaa oqaluuserisassanut ilanngunneqareermat, oqaluuserisassat akuerineqarput.

– 2 pillugu –

Imaqarniliaq akuerineqarpoq.

– 3 pillugu –

CCO.: Siornatigut qulliarneq pillugu Sisimiut Tusaataata saaffiginninnera tunngavigalugu Oqaasiliortunit sammineqarnerani oqaatigineqarpoq mund og klovsyge kalaallisut qulliarneq-mik taaguuteqartoq. CCO-ip Robert Petersenillu taamatut eqqaamaniarpaat. Kisianni aalajangiinerup pappiaranngorlugu takussutissartaa toqqortani nassaarineqanngilaq taamaattumillu maannamut allaganngorlugu uppernarsaatissartaqanngikkallarpoq.

AS.: Mund og klovsyge ordbogit najoqqutaralugit ima nutserneqarsimavoq: “nersussuit nappaataasa ilaat tunillaattartoq”. AS-ip eqqaamanngilaa taanna Oqaasiliortuni eqqartorneqarsimanersoq. Aamma taamani oqaatsimut qulliarneq-mut suna tunngavigalugu taamak taaguuserneqarsimanersoq nalunarmat, isumaqarpoq takussutissarsioqqaartariaqartoq aalajangiisimanerup uppernarsaatigisinnaasaanik ujaaseqqaarnikkut.

SG.: Sisimiut Tusaataaniit Hans Larsenip saaffiginnissimanera tunngavigalugu, imaassinnaavoq allakkatigut Oqaasiliortuniit aalajangiineq pillugu akissuteqarfigineqarsimasoq.

Oqaatsip nagguigaa: qulleq, qallunaatut: tåre. Uumasut napparsimanermikkut qulliliorlutillu nuakoortarput. Ukiorpassuarni inuit sungiusimallugu qulliarneq taaguutitut atugaraat.

CCO.: Siunnersuuteqarpoq Otto Steenholdt allakkatigut akineqassasoq nalunaarfigalugu eqqaamasat tunngavigalugit oqaaseq qulliarneq 1980-ikkut ingerlaneranni Oqaasiliortunit sammineqarsimasoq, taamaakkaluartorli allakkatigut takussutissartaa ujartariaqartoq. Ilanngullugu nalunaarfigineqassaaq sammineqarsimaneranut takussutissartaa uppernarsiniarlugu misissuisoqassasoq, nassaarineqarpallu kingusinnerusukkut erseqqinnerusumik nalunaarfigineqassasoq.

Siunnersuut peqataasunit tamanit akuersaarneqarpoq.

– 4 pillugu –

SG.: Taaguut atortorissaarutilerisoq pillugu misissueqqaarniarami eqqartornissaa kinguartikkallarusuppaa, ilimanarmat taaguut KNR-imi sulisut namminneerlutik pilersissimagaat.

KB.: Nipilerisoq/assiliisorlu ataatsimoortillugit atortorissaarutilerisoq taaguutigisimassavaat.

AS.: Atortorissaarut sunaluunniit nalinginnaasumik teknikkimut tunngavoq. Taaguutip atortorissaarutilerisoq-p immini nassuianngilaa atortorissaarut suna pineqarnersoq.

CCO.: Atortorissaarutit assigiinngitsorpassuummata atortorissaarutilerisoq erseqqissaataanngilaq. Eqqoriarneqarsinnaavoq kisianni nassuitsuunngilaq. Apeqqutaavoq teknikki taaguutitut akueralugu tiguinnarneqarsinnaannginnersoq. Nassuilluinnartumilli kalaallisut taaguuserneqarsinnaappat ajorinngilaa.

Oqaasiliortut isumaqatigiipput SG-ip taaguutip pilersimanera paasiniaqqaassagaa, kingusinnerusukkullu eqqartorneqaqqinnissaanut Oqaasiliortunit isumaliutersuutigineqassasoq.

SG.: Oqaaseq namminersortunngorsaaneq naatsumik ima erseqqissarneqarsinnaavoq: “namminersortutut ingerlanneqarlernissaa siunertaasoq, piginneqataassutsillu tuniniarneqassasut, pisortat akuutikkunnaarlugit.” Erseqqissaat taanna najoqqutaralugu SG-ip siunnersuutigaa namminersortunngorsaaneq atorunnaarlugu piginneqataassutsinik tuniniaaneq-mik taaguuserneqassasoq. Imaluunniit erseqqissarneqassasoq oqaatsip “namminersortunngorsaaneq“-rup piffisaq aalajangersimasumik killiligaq taamaallaat attuuffigisinnaagaa.

CCO.: 1970-ikkut ingerlaneranni namminersortunngorsaaneq pilermat oqaaseq, qallunaatut: hjemmestyre nutserneqanngilaq. Nutsernagu nassuiarnagulu pisoq taaguuserneqarsimavoq imatut: namminersornerulerneq.

Suliffik privatiusoq tassaavoq ingerlataq sunaluunniit pisortanit naalagaaffimmilluunniit akuuffigineqanngitsoq. Privatisering, peqatigiilluni ilusilernerata aalajangigarinngisaanik taaguusertariaqarpoq. Selvejende, kalaallisut tassaavoq: imminut pigisoq.

AS.: Assersuutigalugu piginneqataassutsit imaattut: “Aktionær, Grønlands Hjemmestyre”; Matumani qitiusumik ingerlatat illuartinniarneqarput, taamaattumik ilusissaa apeqqutaalluni uku arlaat: namminersortunngorsaaneq imaluunniit namminersortunngortitsineq aalajangiunneqarsinnaapput.

SG.: Siunnersuutigaa tulliani ataatsimiinnissamut Oqaasiliortut tamarmik oqariartaaseq isumaliutersuutigissagaat, aammalu ilanngullugu siunnersuutigaa, suliffeqarfiit arlaata pisortaa, assersuutigalugu Gerhard Petersen, qaaqqullugu imaluunniit allaffigalugu paasinaaffigineqassasoq, oqariaaseq namminersortunngorsaaneq qanoq paasisimaneraat nassuiaateqartinniarlugu.

Oqaasiliortut siunnersuummut akuersaarput.

– 5 pillugu –

CCO.: Issisiut 0 gradimiit miinusinngoraangami qerinnarsisarpoq. Kisianni miinusimiit kissatsikkiartortarnera taaguuteqartinneqanngilaq. Issisiut issinnerulersimagaangat KNR-imi sulisut 0 grad “qerinnarpoq”-mik taasarpaat.

AS.: Qerinnarpoq atorunnaartariaqarpoq, tassungalu taarsiullugu oqaatsit ukut atulerlutik: issi, kiak 0 grad-ilu. Taamaalilluni paatsuungatitsisarneq atukkunnaassaaq.

KB.: Qallunaatut oqaaseq frysepunkt 0 gradiuvoq.

CCO.: Frysepunkt “qerinnarpoq”-mik taaguuserlugu nutsiinnarneqarsimagunarpoq. Frysepunkti allatigut atorfissaqartinneqassappat, soorlu ilinniutinut, oqaaseq qerilersarfik atorneqarsinnaavoq. Tamatuminnga Isak Johansen allakkatigut akineqassaaq, KNR-imilu sulisut nalunaarfigineqarlutik.

– 6 pillugu –

CCO.: Ersarippoq – erseqqippoq-llu pillugit Louis Olsen nassuiaateqarsimavoq. Ullutsinni tamarmik assigiimmik isumaqartillugit atugaapput. Taamaakkaluartoq oqalunnikkut tusaasat erseqqittarput, isigisalli ersarissuusarlutik.

KB.: Oqaatsit atorneri ullumikkut maluginiarneqartorujussuanngorput, allaat sumiorpaluutinik atuisut kukkunerarneragaallutik appiunneqartalerput. Taamaammat oqaatsinik atuineq mianersorfissarujussuanngorpoq.

CCO.: Oqaatsit kalaallit tamarmik atugaat sumiorpaluutinut atanngitsut (standardsprog-dialektneutral) oqaatsitsinnut katersuuffiupput. Allassimasutigut tamanut saqqummiussassat oqaatsit kalaallit tamarmik atugaat sumiorpaluutinut atanngitsut atorlugit saqqummiunneqartussaapput, oqalunnikkulli sumiorpaluutit killeqanngitsumik atorneqarsinnaapput.

– 7 pillugu –

CCO.: Nunat Avannaamioqatigiit oqaatsit pillugit ataatsimeersuarnissaannut Oqaasiliortut peqataanissaat sulissutigineqarpoq. Ajornanngilaq Dansk Sprognævni siulliullugu paasisassarsiorfiginissaa, kingornalu aggustip ulluisa 30-aniit septembarip ulluisa aappaat ilanngullugu Nunat Avannaamioqatigiit oqaatsit pillugit ataatsimeersuarnissaannut peqataallutik.

CCO.: Oqaasileriffiup naqitertitaa “Taaguusersuutit” aappassaanik naqiteqqinneqarpoq. Tuniniarneqarnissaa Oqaasileriffimmit isumagineqassaaq.

CCO.: Oqaasileriffiup nittartagassaa sapaatip akunnerani tullermi naammassineqassaaq. Taanna pillugu CCO-ip Per Langgårdillu Toornaq Consulting A/S-imi sulisoq Nukaaraq Eugenius ataatsimeeqatigissavaat.

– 8 pillugu –

AS.: Oqaaseq: sallunaveeqqut qallunaatuumut nutserneqarnerani isumaqatigitillugu ilanngunneqarsimavoq qallunaatut oqaaseq pant. Taamaattumik tiguaanerup isumaa sallunaveeqqut-mut naapertuutinngilaq, taamaattumillu apeqquserneqartariaqarpoq inuit gidsler-it qanoq kalaallisut taaneqarsinnaanersut.

KB.: Inuk tiguaasoq piumasaqartilluni tiguakkani sallunaveeqqutitut atortarpai, piumasaminik neriorsorneqareeraluarluni salloqittarneqassagaluaruni arlaatigut pilliuteqarfissatut inuit sallunaveeqqutiginiarlugit.

Oqaasiliortut isumaqatigiillutik oqaaseq sallunaveeqqut tulliani ataatsimiinnissamut isumaliutersuutiginiarpaat.

Oqaasiliortuni ataatsimiinneq tulleq pissaaq tallimanngornermi juunip ulluisa aallaqqaataanni, nal. 13.00.

 

Carl Chr. Olsen Kristine Olsvig

Siulittaasoq Allatsi