The Language Secretariat of Greenland

Oqaasiliortut 2013 – 9 (gl)

OQAA – 191213(gl)

Oqaasiliortut ataatsimiinnerat tallimanngorneq, decembarip 19-ianni 2013, nal. 13.00
Oqaasileriffiup ataatsimiittarfiani.

 

Peqataasussat: Carl Chr.Olsen, Eva M.Thomassen, Stephen Heilmann, Karl Møller aamma Katti Frederiksen.

Allatsi: Katti Frederiksen


Oqaluuserisassatut siunnersuutit:

  1. Tikilluaqqusineq aamma ilisimatitsissutit.
    Siulittaasoq tikilluaqqusivoq, ukiumilu 2013-imi ataatsimiinnerit kingullersarigaat nalunaarluni. Ilisimatitsissutigineqarpoq atermik qinnuteqaammut Inuuneq-mut tunngasumik suliap ombudsmandeqarfimmi inaarneqarsimanera, taakkua allakkiaminni erseqqissarmassuk atermik itigartitsinermi Inuit Aqqinik Akuersisartut Oqaasiliortullu tunngavilersuutit periutsillu pineqartumi naapertuuttut malillugit aalajangiinertik ingerlassimagaat.
  2. Kingullermik ataatsimiinnermit imaqarniliap akuerineqarnera.
    Taamaatillugu akuerineqarpoq.
  3. Saaffiginnissutit.
    a) Veterinær- og Fødevaremyndigheden i Grønland kalaallisut eqqortumik akuerisamillu qanoq taaguuteqarneranik apeqqut Oqaasiliortunit sammineqareernikuuvoq. Taamanikkut taaguut una akuerisatut ivertinneqarpoq:
    Uumasut Nakorsaqarfik Inuussutissalerinermullu Oqartussaaffik.
    Maannali saaffiginnissutigineqarneratigut taaguut isumaliutigineqaqqereerluni allanngortinneqarnissaa aalajangiunneqarpoq.
    Tassalu atuisussanut paatsuunganannginnerusumik oqaatsillu atorneqarnerisa ataatsimut eqakulappalunnginnissaat pinerullugu ima allanngortinneqarpoq:
    Uumasunut Nakorsaqarfik Inuussutissalerinermullu Oqartussaqarfik

    b) neorolog kalaallisut
    Taaguut neorolog pillugu saaffiginnissut misissorneqareerluni Oqaasiliortut ataatsimiinneranni aalajangiiffigineqarpoq.
    Oqaasileriffiup nittartaganni allassimasoq malillugu neorologi tassaavoq sianiutinik ilisimatusaatit
    sproget.dk-mi nassuiaataa imaalluni:
    neurologi


    gren inden for lægevidenskaben der beskæftiger sig med organiske sygdomme i nervesystem og hjerne og hvordan de behandles;

    Taamatut nassuiarneqarnera malillugu neorolog kalaallisut sianiutit nakorsaattut taaguuteqartilernissaa pissusissamisoortutut isigineqarluni tamanit akuerineqarpoq.

    c) det åbne land kalaallisut assigiinngitsunik taagorneqarnera aammalu ilaatigut toqqaannartumik nutseriinnarnikkut oqaasilioriartarneq pillugu saaffiginnittoqarpoq. Saaffiginnittup nalunaarutigaa ‘det åbne land’ ima taagorneqartalersimasoq: nuna ammaannartoq, namminerli ‘asi’ tassunga taarsiullugu eqqornerusutut isigalugu atorneqalersussatut siunnersuutigaa.

    Tassunga tunngatillugu Oqaasiliortut ima aalajangersaapput:
    Asi, tassaavoq nunaannaq illoqarfiup/nunaqarfiup avataani nuna inunnit najugaqarfigineqanngitsoq.

    Nunaminertaq, tassaavoq nuna aalajangersimasoq illoqarfiup iluani sanaartornermut tunngatillugu taaguutaasoq, tassa nuna sanaartorfigineqanngitsoq.

    Illoqannginnersaq, tassaavoq illoqarfiup iluani nunaannaq sanaartorfiunanilu illoqanngitsoq. Taakkua qulaani nassuiaatit malillugit ‘det åbne land’-ip ‘nunaannaap’ suunera kalaallisut taaneqarsinnaavoq paasinartunngorlugu.

    d) Massefylde pillugu saaffiginnittoqarmat Oqaasiliortut aalajangiuppaat taanna kalaallisut ima taaguuteqartinneqarsinnaasoq: tangertaq.
    Tassunga ilanngullugu taaguutit allat atugaasartut vægtfylde aamma densitet eqqaaneqarput, tassalu nunarsuup suatungaaniinneq tunngavigalugu allanngorartuusarnera aamma nassuiaatigineqarluni.

    Oqaaseq tangertaq aamma Oqaasiliortut siornatigut taaguutissatut akuerisaraat, tassalu assilissanik qalipakkanik assigisaannillu misissueqqissaarinermi ‘det gyldne’ snit’-imut taaguutissatut akuerinikuummassuk.

    e) Uumasut assigiinngitsut taaguutaat Ilinniusiorfimmit saaffiginnissutigineqartut amerlanersaat akuerineqareerlutik piareerput, ilaqarpulli suli kalaallisut taaguuteqanngitsunik, oqaasersiallu atorlugit taagorneqartunik, taakkua qanoq pineqassaneri ataatsimiinnissap tullissaanut kinguartinneqarallarput. Ilaatigut tamanut taaguutaasumik taaguuserneqaannassanersut imalt.tamarmik immikkut kalaallisut taaguuserneqassanersut suli isumaqatigiissutaanngilaq. Taanna ataatsimiinnermi tullermi aalajangiiffigineqarumaartussatut isumaqatigiissutigineqarpoq.

    Makkua akuerisatut taaguutaalerput, ilaat qangaanit taaguutaareerput ilaalli nutaajullutik:

Uumasut taaguutaat akuerisat
Kalaallisut Danskisut Tuluttut
Aalisakkat 1
saarullik torsk Atlantic Cod
uugaq fjordtorsk Greenland Cod
misaqqarnaq kuller harddock
saarulliusaaq sej pollock
tinguttooq brosme Cusk
kakilisak trepigget hundestejle Three-spined Stickleback
putooruttoq havtobis Lesser san
suluppaagarnaq kortstrålet arktisk havkvabbe Arctic Rockling
saviup puua plettet langebarn daubed shanny
suluppaagaq mikisoq lille rødfisk Golden Redfish
suluppaagaq stor rødfisk Atlantic Redfish
kanajoq ulk shorthorn sculpin
nipisa stenbider lumpfish
qaleralik hellefisk Greenland Halibut
nataarnaq helleflynder Atlantic Halibut
saarullik atamasoq lange Ling
saarullik takilimaartoq byrkelange Blue Ling
nimeriarnaq oriaaq dobbeltlinet ålebrosme Doubleline Eelpout
nimeriarnaq allalik netmønstret ålebrosme Arctic Eelpout
nimeriarnaq naakkaaq halvnøgen ålebrosme Longear Eelpout
oquutaq, qulassaq, nakunaq håising American Plaice
eqalugaasaq istorsk Arctic Cod
eqalugaq polartorsk Polar Cod
saarullernaq blåhvilling Blue Whiting
putooruttoq avannarleq Nordlig tobis Northern Sand Lance
pilaatalik avannarleq Nordlig langebarn Stout Eelblenny
qussaannaq almindelig tangspræl Rock Gunnel
qussaannaq pilaatalik båndet tangspræl Banded gunnel
imaviup kanajua grønlandsk havulk Arctic Hookear Sculpin
qivaaqi paddeulk, alm. Polar Sculpin
kanajoq kapinartulik tornulk twohorn sculpin
nipisarluk pigget stenbider Atlantic Spiny Lumpsucker
siutaasalik grønlandsk ringbug Kelp Snailfish
oquutarnaq skærising Witch Flounder
Aalisakkat 2
eqalussuaq Grønlandshaj; Havkal Greenland Shark
kukilik taartoq Fabricius’ sorthaj Black Dogfish
kukilik pighaj Spiny Dogfish
eqalussuaq qaamasoq sildehaj Porbeagle
allernaq tarraleqisaaq; kamillartartoq; eqalussuup nulia hvidrokke Sail ray
allernaaraq Fyllas rokke Round ray
Issittup allernaa Arktisk rokke Arctic Skate
allernaq aappaluttoq Tærbe Thorny Skate
allernaq; tarraleqisaaq; kamillartartoq; eqalussuup nulia Tornhalet rokke Spinetail ray
imminnguaq; tattattooq; tupissut almindelig skolæst Roundnose Grenadier
imminnguaq avannarleq; tattattooq avannarleq; tupissut avannarleq nordlig skolæst Roughhead grenadier
imminnguaaraq Murray’s skolæst Murray’s Grenadier
qeeraaraq; nimeeq stribet havkat Atlantic wolffish
najorpaligaq; qeeraasaq; uillasuk blå havkat Northern wolf fish
qeeraq; kigutilik plettet havkat Spotted wolffish
ammassassuaq sild Atlantic Herring
kapisilik laks (skællaks) Atlantic Salmon
eqaluk fjeldørred Arctic Char
ammassak lodde (ammassæt) Capelin
alanngialasoq isprikfisk Glacier Lanternfish
nimeriaq itisoormiu spidssnudet dybhavsål Kaup’s arrowtooth eel
nimeriaq Amerikansk ål American Eel
ivik slimål Hagfish
Miluumasut
umimmak moskusokse Muskox
nanoq isbjørn Polar Bear
amaroq polarulv Arctic Wolf
tuttu rensdyr reindeer
terianniaq polarræv Arctic Fox
ukaleq snehare Mountain Hare
ukaliatsiaq Hermelin Stoat
avinngaq; maajooq; narlumukaaq halsbåndslemming Arctic Lemming
Miluumasut imarmiut
tunnulik blåhval Blue Whale
tikaagulliusaaq finhval Fin Whale
arfivik Grønlandshval Bowhead Whale
tikaagulliusaarnaq sejhval Sei Whale
kigutilissuaq kaskelot Sperm Whale
qipoqqarnaq nordkaper Northern Right Whale
qipoqqaq pukkelhval Humpback Whale
tikaagullik vågehval; sildepisker Minke Whale
niisarnaq grindehval Long-fin Pilot Whale
qilalugaq qaqortaq hvidhval; hvidfisk Beluga Whale
qilalugaq qernertaq narhval Narwhale
aarluarsuk hvidnæse White-beaked Dolphin
aarluarsuk hvidskæving White-sided Dolphin
aarluk spækhugger Killer Whale
anarnaq næbhval North Atlantic Beaked Whale
niisa marsvin Harbour Porpoise
aaveq hvalros Walrus
ussuk remmesæl Bearded Seal
natsersuaq klapmyds Hooded Seal
aataaq Grønlandsæl Harp Seal
qasigiaq spættet seæl; spræglet sæl Harbour Seal
natseq ringsæl; netside Ringed Seal
sigguttooq gråsæl
 

 

     
Timmissat 1
nerleq blisgås White-fronted Goose
nerleq siggukitsoq kortnæbbet gås Pink-footed Goose
nerlernarnaq bramgås Barnacle Goose
kangoq snegås Snow Goose
nerlernaq knortegås Brent Goose
nerlernaarsuk Canadagås Canada Goose
qeerlutoornaq krikand Eurasian Teal
tulugaq ravn Common Raven
qeerlutooq gråand Mallard
toornaviarsuk strømand Harlequin Duck
anngilik hjejle; hedehjejle European Golden Plover
taliffak stenvender Ruddy Turnstone
naluumasortoq odinshane Red-necked Phalarope
kiinaaleeraq vandrefalk Peregrine Falcon
kissaviarsuk jagtfalk Gyrfalcon
uppik sneugle Snowy Owl
uugooq (mose)hornugle Short-eared Owl
aqisseq fjeldrype Rock Ptarmigan
kussannaq engpiber Madow Pipit
kussattarnaq hedepiber; skærpiber Rock Pipit
orpimmiutaq gråsisken Common Redpoll
tulugarnaq landsvale Barn Swallow
orpimmiutaq qaqortaq hvidsisken Arctic Redpoll
oqalloriusaq stær Common Starling
qutsissormiutaq bjerglærke Shore Lark
narsarmiutaq; pivii laplandsværling Lapland Bunting
kussattarsuaq vindrossel Redwing
eqqoqqortooq hvid vipstjert White Wagtail
orpimmiutarsuaq sjagger Fieldfares
       
Timmissat 2
oqaatsoq skarv Great Cormorant
qarsaaq rødstrubet lom Red-throated Loon
tuullik islom Great Northern Loon
qaqulluk; malamuk; timmiakuluk mallemuk Northern Fulmar
qaqullunnaq storskråpe Great Shearwater
miteq siorartooq ederfugl Common Eider
miteq sioraki kongeederfugl King Eider
qeerlutooq gråand Mallard
toornaviarsuk strømand Harlequin Duck
qeerlutoornaq krikand Eurasian Teal
qeerlutoornarnarnaq spidsand Northern Pintail
paaq; nujalik (toppet)skallesluger Red-breasted Merganser
alleq havlit Long-tailed Duck
niaqortooq Islandsk hvinand Barrow’s Goldeneye
appaliarsuk søkonge Little Auk
apparluk alk Razorbill
appa polarlomvie Thick-billed Murre
appa sigguttooq lomvie Common Murre
serfaq tejst Black Guillemot
qilanngaq lunde; søpapegøje Atlantic Puffin
anngilik sissarmiu strandhjejle Grey Plover
anngilik hjejle European Golden Plover
qajorlak Islandsk ryle Red Knot
saarfaarsorlak sortgrå ryle Dunlin
siorarsiooq sandløber Sanderling
kajuaraq; kajoruseq Thorshane Red Phalarope
tuujuk; tukaffaajooq stor præstekrave Great Ringed Plover
saarfaarsussuaq småspove (lille regnspove) Whimbrel
papikkaaq lille kjove Long-tailed Skua
isunngarujussuaq storkjove Great Skua
isunngaq almindelig kjove Arctic Skua
isunngarsuaq mellemkjove Pomarine Skua
naluumasortoq Odinshane Phalarope
taliffik stenvender Ruddy Tumstone
naajarluk svartbag Great Black-backed Gull
naajaannaq hvidvinget måge Iceland Gull
naajavaaq Inuitmåge; Thayers måge Thayer’s Gull
nasalik hættemåge Black-headed Gull
nattoralik havørn White-tailed Eagle
naajarujussuaq gråmåge Glaucous Gull
naajavaarsuk ismåge Ivory Gull
taateraaq ride Black-legged Kittiwake
taateraarnaq Sabinemåge Sabine’s Gull
kussak stenpikker Northern Wheatear
naajannguaq rosenmåge Ross’ Gull
imeqqutaalaq havterne Arctic Tern
qiioqi sølvmåge
Qimerluitsut, peqquit allallu uumasuaqqat
amikoq (8-nik taliusalik) blæksprutte (ottearmet) Deep Sea Arctic Octopus
siuterorsuaq konksnegl Common Whelk
tattaasat albueskæl Common Limpet
kissavaasaq afstumpet sandmusling Blont Gaper
imaneq sandmusling Sand Gaper
uiloq blåmusling Blue Mussel
amikoq (10-mik taliusalik) blæksprutte (tiarmet) Boreoatlantic Armhook Squid
tulukkaasaq, aataasaq vingesnegl (med hus) Sea Butterfly
aataaliannguaq vingesnegl (uden hus) Naked Sea Butterfly
uiluik kammusling (Grønlandsøsters) Iceland Scallop
kissavaasaaraq hjertemusling Common Cockle
uiloq pulaqqasartoq hulemusling Wrinkled Rock Borer
siuterornaq But strandsnegl Common Flat Periwinkle
siuteroq almindelig strandsnegl Common Periwinkle
kaattungiaq rur Barnade
nuarlussuaq brændgople Lion’s Mane Jellyfish
peqquk eremitkrebs Hermit Crab
nuarluk gople (alm.vandmand) Moon Jelly
ippiarsuk, nuarluk ribbegople Sea Walnut
nerpissooq søstjerne Starfish
ulloriaasaq stor slangestjerne Brittle Star
saattuaq stor grønlandsk krabbe Snow Crab
assagiarsuk strandkrabbe Common Shore Crab
kinguppak; raaja dybhavsreje Pink Shrimp; Northern Shrimp
peqquseruseq troldkrabbe Northern Stone Crab
illeraq qaamasartoq lyskrebs Arctic Krill
kinguk tangloppe Brackish-water Amphipod Gammarus
illeraq vandloppe Copepods
inalugalik søpølse; søagurk Sea Cucumber
quartaasaq rundorm Roundworm
sangujaaq børsteorm Ragworm
qumaq siorarmiu sandorm Lugworm
qeqqussat kingui tanglus Isopods
qumat kalkrørs-orm Tube Worm
eqqusaq søpindsvin Sea Urchin
koraali stjerne-koral Coral
qituperaq søanemone Sea Anemone
nanuusaaraq bjørnedyr Tardigrada
qullugiaq mosorm Earthworm
uumanikitsoq døgnflue Mayfly
unnaalik inersimasoq kvægmyg Black Mite
ippernaq niviortartoq dansemyg Chironomids (non biting midges)
uumanikitsup eqisaavaa døgnflue nymfe Mayfly Larva
unnaaliup eqisaavaa kvægmyg-larve Black Mite Larva
ippernap niviortartup eqisaavaa dansemyg-larve Chironomids (non biting midges) Larva
qaarsup kumaa fløjlsmide Velvet Mite
siuteroq qalipaatsoq glassnegl Glass Snail
illeraq vandloppe Cyclops
siuteroq masarsummiu grønlandsk mosesnegl Freshwater Snail
siuteroq kutsungasoq ravsnegl Amber Snail
upernaap niviugaa vårflue Caddisfly
upernaap niviugaata eqisaavaa vårflue-larve Caddisfly Larva
peqquaraq dafnie Daphnia
aasiak masarsummiu hjulspinder omarmental Orbweaver
aasiak sineriammiu arktisk kystjæger Greenlandic Thin-legged Wolf Spider
aasiak assagiarsungasoq krabbeedderkop Crab Spider
siuteroq imusoq skivesnegl Ramshorn Snail
ippernaq stikmyg Mosquito
ippernap eqisaavaa stikmyg-larve Mosquito Larva
raajarnaq fereje Fairy Shrimp
kinguk tangloppe Brackish water Amphipod Gammarus
mumik arktisk damrokke Tadpole Shrimp
aasiak sisamanik toornilik kvadratedderkop Four-spot Orb Weaver
avannaarsuata aasiaa polarjæger Arctic Wolf Spider
aasiak sissarmiu strand-dværgedderkop Coast Money-spider
Issittup aasiassua arktisk kæmpejæger Fox Spider
niutooq mejer Harvestman
tarsialukaaq hvirvler Whirlgig Beetle
minngoq stor vandkalv Great Diving Beetle
minnguaraq lille vandkalv Small Water Beetle
uiloq peqqungasoq muslingekrebs Seed Shrimp
uiloq eertaasaq ærtemusling Pea Shell Cockle
Uumasuaqqat
siuteroq kutsungasoq ravsnegl Amber Snail
siuteroq qalipaatsoq glassnegl Glass Snail
qullugiaq mosorm Earthworm
niviugak spyflue Blow-fly; Carrion-fly
niviugak niutooq stylteflue Long-legged fly
niviugak qatigalik pukkelflue Humped-back Fly
niviugak timmiuaartoq danseflue Dance Fly
niviugak miluuttoq snylteflue Tachina Fly
niviugak issulittartoq svirreflue Hoverfly
niviugak qatsissormiu fjeldflue Highland Fly
unnaalik kvægmyg Black Fly
ippernaq stikmyg Mosquito
ukiup ippernaa vintermyg Winter Crane Fly
ippernaq agiortoq danseslue Non-biting Midges
unnaaleeraq mitte biting Midge
tuttup kumaa svælgbremse Reindeer Nose Bot Fly
tuttuusaq arktisk stankelben Crane Fly
sikannertooq løbebille Ground Beetle
aamanganiaq grønlandsk mariehøne Transverse Ladybeetle
sikannertooq sullinerniaq rovbille Rove Beetle
minnguaraq lille vandkalv Small Water Beetle
Issittup sikannertuua arktisk øresnudebille Arctic Weevil
minngoq stor vandkalv Great Diving Beetle
sikannertooq aattorniaq grønlandsk frølæge Arctic-alpine Seed Bug
nipaalaq cikade (dværgcikade) Leafhopper
tarsialukaaq hvirvler Whirlgig Beetle
pakkaluaq qillaalasortalik arktisk perlemorfugl Arctic Fritillary
pakkaluaq takornartaq lille ildfugl Small Copper
palugaq qasertoq blågrå jordugle Great Brocade
palugaq fjeldspinder Arctic Woolly Bear Moth
pakkaluaq tungujortoq blåfugl Arctic Blue
ukiup pakkalugaa grønlandsk vintermåler Winter Moth
pakkaluaq sungaartoq arktisk høsommerfugl Heda Sulphur
sulukkaaq vårflue (arktisk) Caddisfly
aasiak sissarmiu strand-dværgedderkop Coast Money-spider
Issittup aasiassua arktisk kæmpejæger Fox Spider
aasiak sineriammiu arktisk kystjæger Greenlandic Thin-legged Wolf Spider
niutooq mejer Harvestman
avannaarsuata aasiaa polarjæger Arctic Wolf Spider
aasiak masarsummiu hjulspinder omarmental Orbweaver
aasiak assagiarsungasoq krabbeedderkop Crab Spider
aasiak sisamanik toornilik kvadratedderkop Four-spot Orb Weaver
qaarsup kumaa fløjlsmide Velvet Mite

4. Tuniniaanissamik nittarsaassisarnissamik aamma nalunaaqutsersuisarneq pillugu Inatsisartut inatsisissaannut tusarniaassut.

 

5. Taasariaqartut allat.

 

Inussiarnersumik inuulluaqqusilluta
Carl Chr. Olsen Katti Frederiksen
Siulittaasoq Allatsi