Nunat Aqqinik Aalajangiisartut 2018 – 2

NAA.21.09.18

Nunat Aqqinik Aalajangiisartut

tallimanngorneq septembarip 21-anni 2018-imi Ilimmarfimmi ataatsimiinnerat

 

Peqataasut: Aviaaja Rosing Jakobsen, Eva Mätler

Skypikkut Johannes Rosing (Uju) peqataavoq.

Peqataanngitsoq: Niels Lorentzen

Allatsi: Lisathe Møller

 

Oqaluuserisat makkuupput:

1. Ullormut oqaluuserisassat akuerineqarnerat
2. Kingullermik ataatsimiinnermit imaqarniliap akuerineqarnera
3. Siulittaasumit allattoqarfimmillu ilisimatitsissutit
4. Ilaasortat siunnersuutaasa suliarineqarnerat
   • Nunat aqqinik oqaluttuarluni filmiliortissinnaanerup periarfissaqarsinnaaneranik eqqartuineq
5. Suliat aalajangiiffigisassat oqaluuserinerat
   • Jan Løvep tunumi Schweizerlandimiittup nunat aqqa pillugu saaffiginnissutaa Grønlænder Fjeldet
   • Pisortatigoortumik nunaqarfiup aqqa Narsaq Kujalleq inuisa taaguinerattut Narsarmijinngortissava?
   • Nunat aqqinik ilisimasalik Angutinnguaq Olsen peqatigalugu nunat aqqi nalunaarsukkat akuerititassat
   • Nunat aqqinik ilisimasalik Johannes Rosing (Uju) peqatigalugu nunat aqqi nalunaarsukkat akuerititassat
6. Suliat allat pillugit ilisimatitsissutit

 

1. pillugu –

Oqaluuserisassat Nunat Aqqinik Aalajangiisartunit akuerineqarput.

 

2. pillugu –

Aggustip 21-anni 2018-imi ataatsimiinnermit imaqarniliaq akuerineqarpoq.

 

3. pillugu –

Allattoqarfimmit ilisimatitsissutigineqarpoq Lisathe Møller Bruxellssimut nunat aqqinik nalunaarsuilluni katersisimaneq pillugu saqqummiiartussasoq, ulluni ukunani Bruxelimiissalluni 10.-13. Oktobar 2018.

 

4. pillugu –

Nunat aqqinik oqaluttuarluni filmiliortissinnaanerup periarfissaqarsinnaaneranik eqqartuinissaq Nunat Aqqinik Aalajangiisartunut ilaasortamit Johannes Rosingimit siunnersuutigineqartoq Nunat Aqqinik Aalajangiisartunut ilaasortat ataatsimiinnerminni eqqartorpaat. Ilaasortat ataatsimeeqataasut Johannes Rosingip siunnersuutaa isumaqatigilluinnarlugu akuersaarpaat.

Taamaattumik suliassaq taanna iluatsittumik piviusunngortissinnaanersoq pillugu Nunat Aqqinik Aalajangiisartut allattaat Lisathe Møller misissuissaaq.

 

5. pillugu –

Suliat aalajangiiffigisat:

• Jan Løvep tunumi Schweizerlandimiittoq nunap aqqa pillugu saaffiginnissutaa Grønlænder Fjeldet Nunat Aqqinik Aalajangiisartut eqqartorpaat. Suli aalajangiinissamut toqqammavissat amigarmata aalajangiiviginngikkallarpaat. Nunat Aqqinik Aalajangiisartuni ilaasortaq Eva Mätzler novembarimi Schweizimiinnissamini allagaatitoqaasivimmi (arkiv) misissussamaarpaa De Quervainsip Grønlænder Fjeldimik atsiilerami sooq taama atsiisimanera pillugu paasissutissanik allanik peqaratarsinnaanera misissussallugu.
• Pisortatigoortumik nunaqarfiup aqqa Narsaq Kujalleq inuisa taaguinerattut Narsarmijinngortinneqassanersoq pillugu Nunat Aqqinik Aalajangiisartut

eqqartuipput. Nunat Aqqinik Aalajangiisartut ataatsimeeqataasut tamarmik ajoriffissaqartinnagu aalajangerpaat inuisa taasisarnerat malillugu ateqalertariaqartoq tassaalissasorlu Narsarmijit. Sumiiffimmi nunamik atuisuusut nunanik ateqartitsinerat atuisarnerallu Nunat Aqqinik Aalajangiisartut ataqqillugulu malikkusuppaat.

Misissuinerup annertuup takutippaa suli ajoqersuiartortitaqarfinngunngikkallarmalli inuinit Narsaq[1]-mik ateqartinneqarsimasoq. Ajoqersuiffinngormat juulip 27-anni 1824-mi ajoqersuisunit atserneqarsimavoq Friedrichsthal[2], 1900-p aallartinneraniilli Frederiksdalimik allanneqartalersimalluni.

1866-imiilli nunatsinni atorfillit nunaqarfik Narsaq Kujallermik allattalersimagaat takussutissaqarpoq[3]. Kujataani illoqarfiusoq Narsaq, nunaqarfilli eqqartorneqartoq taamani inuinit Narsamik taaneqartarmata immikkoortinniarlugit Narsaq Kujallermik allattarsimavaat. Taamanimiilli atorfilinnit aallaaveqartumik nalunaarsugaataasuni amerlanerni nunaqarfik allanneqartarsimavoq Narsaq Kujalleq[4]. Taamaalilluni ukiorpassuarni nunaqarfik marlunnik pisortatigoortumik ateqartinneqarpoq tassaasunik Narsaq Kujalleq aamma Frederiksdal. 1996-imi Nunat Aqqinik Aalajangiisartut sumiiffik ataatsimik ateqartarnissaannik (enkelautorisation) aalajangiinerisa kingunerisaanik nunaqarfik ateqartinneqalerpoq Narsaq Kujalleq, sulilu maannamut pisortatigoortumik taanna ateralugu.

1980-kkunniilli aallartittumik nunaqarfiup inuisa nunaqarfitsik Narsarmijinik ateqartillugu isummersortarput, taamalu ateqartariaqarneranik oqaaseqartarlutik. Taamaattumik 1993-imi Nunat Aqqinik Aalajangiisartut Oqaasiliortullu ataatsimeeqatigiinnerminni isumaqatigiissuteqarsimapput qaqugu inuisa kissaataat malillugu Narsarmiunik pisortatigoortumik ateqartinneqalerumaarnersoq[5]. Maluginiarneqassaaq taamani Nunat Aqqinik Aalajangiisartut nunat aqqinik atuuttussanngortitsisarsimanerat malillugu allanneqarsimammat Narsarmiut. Tassami ukiorpassuarni nunat aqqi kalaallit tamarmik atugassaat (standardsprog) malillugu sumiorpaluutaajarlugit atuuttussanngortitsisarnikuummata.

Misissuinerit aallaavigalugit 2005-imit 2012-mut nunaqarfik pisortatigoortumik Narsaq Kujallermik ateqartinneqaraluartoq tusagassiorfitsigut Narsarmijit kiisalu Narsaq Kujalleq atorneqartaannarput.

 

Nunat Aqqinik Aalajangiisartut misissuinerit aallaavigalugit inuisalu suli maannamut Narsarmijinik taasisarnerat toqqammavigalugu nunaqarfiup Narsaq Kujallermik pisortatigoortumik ateqartikkunnaarlugu Narsarmijinik ateqartilernissaat pillugu Oqaasiliortunut nunaqarfiup aqqata inuinit allanneqartarnerattut ateqartilersinnaa naliliivigitinniarlugu saaffiginnissuteqassapput.

• Nunat aqqinik ilisimasalik inuusuttoq Angutinnguaq Olsen peqatigalugu Nassuttuumi nunat aqqi nalunaarsukkat akuerititassat Nunat Aqqinik Aalajangiisartut atuuttussanngortitassatut nalilersuiffigalugit suliarivaat. Nunat aqqinik nalunaarsuilluni suleriaaseq Angutinnguaq Olsen suleqatigalugu ingerlanneqartoq allatut suleriaaseqarluni ingerlanneqarpoq. Nassuttuumi nunat aqqinik ilisimasaqarluinnartoq Jørgen Inuusuttoq 1980-ikkunni radiukkut immiunneqarsimanera tusarnaajutigalugu nunat aqqinik sulineq ingerlanneqarpoq.

 

Taakku aallaavigalugit nunat aqqi ataaniittut pisortatigoortumi nunap aqqisut atuutsinneqalersut takuneqarsinnaapput:

 

Nunap aqqa akuerineqartoq	Paasissutissat allat	Suussu-sia	Tigusiffik	Kommune
Naajaat	Siornatigut: Naajat	FJELD	Radio: Jørgen Inuusuttoq (Angutinnguaq Olsen suleqatigalugu naqqigaq)	Kangaatsiaq
Milattuunnguaq	Siornatigut: Qeqertaq	Ø	Attormiut, Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Ulitsiivik	Siornatigut: NÆS	ULITSII	Landkort 67 v-2, Attormiut, Anton Inuusuttoq	Sisimiut
Kaatorissat Kuussuat	Siornatigut: Kaatorissat. Attormiut, Angutinnguaq Olsen: Kaatorissat Kuussua	ELV	NAA	Sisimiut
Sannerutip Tasersua	Siornatigut+ Attormiut+ Anton Inuusuttoq: Sannerutip Tasia	SØ	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Qingartapalaap Alanngua	Siornatigut: FJOB	SKYGGE	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Ikorfiit Tasiat		SØ	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Naajaallip Qalorsaa		GRYDE	Angutinnguaq Olsen. Ataataa Frantz R. Olsen Nasalissuarmit oqaluttuunneqartarsimagami,	Sisimiut
Sannerutip Qalorsaa		GRYDE	Angutinnguaq Olsen. Ataataa Frantz R. Olsen Nasalissuarmit oqaluttuunneqartarsimagami,	Sisimiut
Qitiffiup Nuua		NÆS	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Qimatulivik		FAP	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Inorusilik		LANDA	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Kaatorissat		FAP	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Taseq Imaarnikoq		BRINK	Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Nuuk Qaqortoq		NÆS	Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Kataasaq		DAL	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Kataasap Qaqqaa		FJELD	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Kataasap Tasia		SØ	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Majoriaq		NÆS	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Umiiviup Tasinngortaa Silarleq		INDSØ	Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Qajaasaaq		NÆS	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Eqalummiut Tasinngortaat		INDSØ	Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Tasersuattaaq		SØ	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Ilivillip Sinarsussua		SKRÅN	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Qaarajuttup Killequtarsua		FJELD	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Kanginnaaq		FJELD	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Noorujuk		NÆS	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Narsaq		SLETTE	Ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Sisimiut
Atanaaarsuk		TANG	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Eqalummiut isuat		LANDA	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq
Pinnerujuup Innaa		BRAT	Radio: Jørgen Inuusuttoq. Tusarnaarnermi ilisimasalittaq: Angutinnguaq Olsen	Kangaatsiaq

 

Nunat aqqi marluk Nunat Aqqinik Aalajangiisartunit akuerineqanngikkallartut  ataani takuneqarsinnaapput, annerusumik paasissutissanik pereernerup kingorna ataatsimiissutigineqassallutik.

 

Nalunaarsugaataareersuni Kukissooq-mik ateqartinneqartoq, Angutiviaq Joelsenip Kukik-mik ateqartinnerarlugu naqqiissutaa misissugassanngortinneqarpoq. Nunat Aqqinik Aalajangiisartut nunap aqqa pillugu annerusumik paasisaqaqqaarusupput.

 

Nunap aqqa Tasersuattaap Kangiatungaani Aasivissuit avannamut kangimut nuuaniimmat kangiatungaaniinnani ilumut aterivinneraa Nunat Aqqinik Aalajangiisartut misissugassanngortippaat.

 

Ikorfiit Tasiat Jørgen Inuusuttup radiukkut oqaluttuarnera toqqammavigalugu tatsimut kangisinnerungaatsiartumut nuutsinneqarmat Ikorfiit Tasiattut nalunaarsorsimagaluartoq assimi ataaniittumi takuneqarsinnaasoq allamik ateqarnersoq paasiniagassanngortinneqarpoq.

 

Nunap assingani ataaniittumi taserujussuaq nalunaarsukkani ateqartinneqartoq Atanaarsuk aterivinneraa misissugassanngortinneqarpoq. Atanaarsuk ataqqatuttumik isumaqarnera pissutigalugu taserujussuarmut ateqartutut nalunaarsorsimanera Nunat Aqqinik Aalajangiisartunut ilaasortap Johannes Rosingip ippigimmagu misissugassanngortinneqarpoq.

 

1. • Nunat aqqinik ilisimasalik Johannes Rosing (Uju) suleqatigalugu Isortup timaani nunat aqqi nalunaarsukkat Nunat Aqqinik Aalajangiisartunit eqqartorneqanngillat. Tulliani ataatsimiinnissamut eqqartugassanngortinneqarput.

 

6. pillugu –

Ataatsimiinnissaq tulleq tallimanngornermi oktobarip 5-anni nalunaaqutaq qulinut pissasoq Nunat Aqqinik Aalajangiisartut isumaqatigiissutigaat.

 

 

 

 

Aviâja Rosing Jakobsen   Niels Lorentzen

Siulittaasoq            siulittaasup tullia

ataatsimeeqataanngilaq

 

Johannes (Uju) Rosing     Eva Mätzler

NAA-mi ilaasortaq            NAA-mi ilaasortaq

 

 

[1] Bilag 3, qupp. 2,4,5.

[2] Bilag 3, qupp. 1.

[3] Bilag 3, qupp. 2.

[4] Bilag 2. qupp. 1.

[5] Bilag 2. qupp. 1.