Oqaasiliortut tallimanngornermi juunip ulluisa aallaqqaataani
2001, nal. 13.00 ataatsimiinerannit imaqarniliaq
Peqataasut: Carl Chr. Olsen, Alibak Steenholdt, Nuka Møller, Kelly Berthelsen, allatsigalugu Kristine Olsvig. Sofia Geisler peqataasinnaanani nalunaaruteqarsimavoq.
Oqaluuserisat:
- Oqaluuserisassat qulequtaannik akuersineq.
- Maajip ulluisa 18-ianni ataatsimiinnermit imaqarniliamut akuersineq.
- Qulliarneq.
- Atortorissaarutilerisoq aamma
- Sallunaveeqqut.
- Atuakkiorfik/Ilinniusiorfik-up ordbogimik takornartat oqaasiinik saqqummersitsiniarnera, Miilu Lars Lundimit suliaq.
- Taasariaqartut allat.
– 1 pillugu –
Oqaluuserisassat akuerineqarput.
– 2 pillugu –
Qerinnarpoq pillugu AS Isak Johansenimut KNR-illu sulisuinut allagaqassaaq, frysepunkip 0 gradillu immikkoortillugit qanoq oqaatigisarnissaannik imalimmik.
Imaqarniliaq akuerineqarpoq.
– 3 pillugu –
CCO.: Qulliarneq oqaatsit ataasiakkaat nalunaarsorneqarnerannit, Oqaasiliortunit siornatigut suliareqqinniarlugit aallartinneqarsimagaluartunit takussaavoq. Oqaatsit ataasiakkaat nalunaarsorneqarneranni allassimasut Oqaasiliortunit tamakkiisumik akuerineqanngillat. Oqaatsit ataasiakkaat nalunaarsorneqarnerat taanna Jørgen Hansenip nutserisut allat peqatigalugit suliarisimasaat Oqaasiliortunit suliaralugu aallartinneqarsimagaluarpoq pilaarnartupilussuusimallunili.
Qulliarneq ordbogini ilaanngilaq. Hans Larsenip oqaatigisimavaa oqaatsip atorneqarnera inuit akornanni nersussuit nappaataattut paasineqartartoq, kisiannili qangaanerusoq utoqqaat qulliliuinnalersimasut qulliartunik taaneqartarsimasut.
AS.: Oqaatsit ataasiakkaat nalunaarsorneranni allassimanera najoqqutaralugu mund og klovsyge ima kalaallisut nutserneqarsimavoq: “Qulliarneq qanikkut kukiffatsigullu nappaat”. AS-ip qulliarneq pillugu misissuigami ordbogini assigiinngitsuni pineqartoq allassimanngimmat annertunerusumik paasisaqarfiginngilaa. Taamaallaalli nuffiorneq siumorsimallugu, ima qallunaatut nutserneqarsimasoq: “hoster slim op” aamma “savler”. Taamaattumik isuma taanna nappaammut qaninnerummat qulliarneq-mut taarsiullugu nuffiorneq naleqqunnerutillugu atorariaqarsoraa.
AS-ip tupigusuutigaa 1980-ikkut naalerneranni Oqaasiliortunit oqaaseq sammineqarsimassappat Robert Petersenip 1997-imi “Oqaatsit” saqqummersikkamiuk qulliarneq ilanngussimanngimmagu.
Oqaaseq kukkusumik tunngaveqarluni sungiussineq tunaartariinnarlugu atorneqarnera sianigisariaqarpoq aammalu aaqqittariaqarluni.
Mund og klov: tassani qaneq kukiffaallu pineqarput. Nappaatip taassuma ersiutigisartagai uumasup nakorsaanut paasiniarneqartariaqarput, nappaatip ersiutai najoqqutaralugit erseqqinnerusumik naleqqunnerusumillu nappaat taaguusersinnaaqqullugu.
KB.: Meeqqat nuakoortut qulliarntunik taaneqartarpata nersutillu napparsimanermikkut nuakoortarpata qulliartunik taaneqartarnerat ajoriffissaqartinngilaa. Avannaani qimmit qimutsillutik nuakuuleraangata aamma qulliartunik taaneqartarput. Tassunga aamma assersuutissaalluarpoq nappaat nukillaarneq tassa polio.
NM.: Meeraaqqat kigutisseralutik nuakoortut avannaamiut qulliartunik taasarpaat. Nersutit nappaataat nuakoornermik kinguneqartartoq tunngavigalugu, inuit sungiutereerpaat qulliartunik taaguuteqartillugit. Inuit taaguutitut sungiuteriigaat atuinnarneqarsinnaappat NM-ip ajoriffissaqartinngilaa.
CCO.: CCO-ip Robert Petersenillu eqqaamasaat najoqqutaralugit oqaaseq sammineqareerpoq, kisiannili aalajangersaavigineqarsimagunanngimmat takussutissartaqanngilaq.
Nappaatip ersiutigisartagai uumasut nakorsaannut paasiniarneqassapput ilanngullugulu Jørgen Hansen paasiniaaffigineqassaaq, suna tunngavigalugu oqaatsit ataasiakkaat nalunaarsorneqarfianni nappaat qulliarneq-mik taaguuserneqarsimanersoq. Misissuinerit kingorna tunngavissarsinngikkunik nappaatip isumaanut naleqqunnersumik Oqaasiliortut taaguusiisinnaapput. Oqaaseq misissuiffigineqareerpat uterfigeqqinneqassaaq.
– 4 pillugu –
Atortorissaarutilerisoq aamma namminersortunngorsaaneq Sofia Geislerip saqqummiussarimmagit matumani peqataannginnera peqqutigalugu oqaluuserinissaat kinguartinneqarput.
– 5 pillugu –
AS.: Oqaaseq gidsel inatsisinik ilisimatusaatinut (juramut) tunngavoq. Inuk pinngitsaalineqarluni inuunerminik navianartorsiortinneqalersarpoq. Inuk pinngitsaalisaq sallunavianngilaq, taamaattumik sallunaveeqqutitut taaneqartarnera eqqortuusorinngilaa. Inuit allat ulorianartorsiortinneqalersut qanoq kalaallisut taaneqassappat?
Pant isumaqatigiissuteqarnerup kingorna sallunaveersaarnissamut tunnganeruvoq. Ima paasillugu: inuup aningaasat atukkani taarsersinnaajunnaarpagit, sallunaveeqqutitut pilliuteqartussanngorlugu isumaqatigiissuteqarfigineqarsinnaavoq.
KB.: Oqaaseq allanngortinneqassappat oqaatsit allat aamma allanngortittariaqalissapput. Inuup piumasaqartup sallusoqannginnissaa anguniarlugu inunnik tiguaasarpoq. Imatullu sooq oqartoqartarpoq: “Uku inuit sallunaveeqqutitut tiguakka!” Salluneq pinngitsaaliinermut tunnganngilaq taamatullu isumaqatigiissutaasariaqarani. KB-ip sallunaveeqqummut taarsiullugu siunnersuutigaa oqaaseq salloqittarnaveeqqut.
NM.: Oqaaseq sallunaveeqqut ikkutereermat apeqquseqqittariaqanngilaq. Qangali atuuppoq, inuillu taaneqaraangat naluneq ajorpaat suna pineqarnersoq.
CCO.: Kapringip isumaa tassa: pinerliilluni tiguaaneq. Gidselilli tassaallutik inuit tiguaanermi neqitarineqartut. Assigiinngissutaat immikkoortilluinnartariaqarput. CCO-ip siunnersuutigaa eqqartugaq tamuaqqinneqassasoq, kingusinnerusukkut siunnersuuteqarfigisinnaanngorlugu.
– 6 pillugu –
CCO.: Oqaasiliortut ordbogi allaqqissaarnermut najoqqutassiap (retskrigningsordbog) suliarineqarnera akisussaaffigaat. Ordbogilli allat oqaasiliortut akisussaaffiginngilaat. Taamaattumik pisariaqartitsineq eqqarsaatigalugu Miilu Lars Lundip suliaa nassuiaatitut isigalugit iluatinnaateqarput.
CCO Atuakkiorfik/Ilinniusiorfik-mut allakkatigut ilaatigut makkuninnga siunnersuusiussaaq:
- Saqqummersinnissaa namminneq aalajangissagaat.
- Taaguutit nassuiaatillu immikkoortittariaqartut.
AS.: Ordboginik saqqummersitsisartut eqqarsaatigalugit Oqaasiliortut pisinnaatitaaffii eqqornerusumik, sukannernerusumik erseqqinnerusumillu inatsimmi oqaasertalersorneqarnissaat pisariaqarpoq, tassuunakkut oqaatsit kukkusumik saqqummiunneqarnissaat ingalassimatinniarlugu Oqaasiliortut inatsisitigut sunniuteqaqataasinnaanngortillugit.
KB.: Oqaasiliortut nassuiaasussatut nalinerneqartarnerat piumaffigineqartarnerallu inatsisitigut iluarsisariaqarpoq, inassuteqartartutut inissisimanerat erseqqissarnerullugu.
– 7 pillugu –
CCO.: Oqaatsinut politikkissamut innersuussuteqarnissamut tunngatillugu maannakkut allakkat kingulliit katiterneqarput. Oqallorissarfik-mik pilersitsinissaq siunnersuutinut ilaavoq. Juunip ingerlanerani innersuusiaq, marloqiusanngorlugu immikkoortortaqartoq saqqummersinneqassaaq. Saqqummersitassap aappaa innersuussutaannangajannik imaqassaaq, aappaalu itisilikkanik paasiniaaffigineqarsinnaangorlugu CD-ngorlugu atuakkatullu ilusilerlugu saqqummersinneqarsinnaanera maannangaaq misissuiffigineqarpoq.
CCO.: Nordisk Ministerråd piffissami qanittumi domænetab aamma domænevinding pillugit ataatsimiisitsissaaq. Nunatsinneersumit saqqummiunneqassaaq oqaatsivut sassaraluttuinartut danskillu oqaasii pissuunguutaasimasut. Birgitte Jacobsenip kalaaliaqqat qallunaatut oqalunnerannik misissuinera ilanngullugu saqqummiunneqassaaq.
Nordisk Sprogrådip saqqummersittagaa “Nordisk Mødeliste” tullissaanik saqqummerpat Savalimmiormiut kalaallillu oqaasiinik taaguutit ilaassaapput.
NM.: Oqaaseq nunat inoqqaavi inunnit, pingaartumik utoqqarnit tusarniigineqarlunilu ippigineqartarpoq. Assortuilluinnartut ilaasa oqaatigisarpaat Adamikkut Evalu nunat inoqqaarigaat.
CCO.: Nunat inoqqaavi – nunat inuii pillugit ima nassuiaateqarpoq:
Indigenou(s) peoplesip tunngavigaa aboriginal rights.
Native tassaalluni nunap aalajangersimasumik pineqartup inuii.
Aboriginal/abriginee: nunat inuii.
Urbefolkning/oprindelige folk: nunat inoqqaavi.
ILO 157-imi oqaaseq una atorneqarsimavoq: befolkninger.
Nunat tamalaat isumaqatigiinniutaannut taaguutaammat tuluttut taaguutaat indigenous peoples kalaallisut nunap inoqqaavinik taaguuteqarpoq.
Adamikkut Evalu qulaani taaneqartunut attuumassuteqanngillat, upperisamulli tunngassuteqarlutik. Taaguutit qulaani tulleriissaakkat upperisarsiornermut tunngaveqanngillat taamatullu sungiusimasaannarnik tunngaveqaratik.
KB.: Oqaatsinik imaluunniit taaguutinik assortuinernut ilanngullugu assersuutigineqarsinnaavoq maanna pilersinniarneqarlersoq Ilimmarfik. Inatsisartut ilaannit malunnarpoq taaguutaa iluarineqanngitsoq. Una apeqqutinngorpoq. Taamannak taaguusersuisarnermut imaluuniiit atsiisarnermut, atuarfinnik assigisaannillu imaluunniit aqqusinernik, kikkut oqartussaappat? Kikkut aalajangiisarpat? Nunani allani qanoq periuseqartarnersut paaserusunnarsinnaavoq.
CCO.: Nunani ataasiakkaani oqaatsit atuuttut aallaavigalugit aqqit taaguutillu aalajangersarneqartarput.
NM.: Ilimmarfik-mut tunngatillugu malunnarpoq inuit taaguutip taanissaanut sungiussiartortut. Qallunaat kalaallit taaguutaannik ataqqinninnerulernerat tassuuna aamma takussutissaavoq.
CCO juuli qaammat aasaanerani sulinngiffeqassaaq. KO-ip juulimi sapaatip akunneri 28 aamma 29 sulinngiffeqarfigissavia, piffissarlu taanna Oqaasileriffik matoqqassaaq.
Oqaasiliortuni ataatsimiinnissaq tulleq pissaaq tallimanngornermi juunip ulluisa 15-ianni, nal. 13.00.
Carl Chr. Olsen Kristine Olsvig
Siulittaasoq Allatsi