Warning: Undefined array key "n" in /home/oqaa/public_html/wp-content/plugins/oqaa/names.php on line 370
Deprecated: trim(): Passing null to parameter #1 ($string) of type string is deprecated in /home/oqaa/public_html/wp-content/plugins/oqaa/names.php on line 370
Ateq ujaruk
Atit ujakkamut naleqquttut
Atit naleqquttut nassaarisat 160:A | E | I | K | M | N | P | Q | S | T | U
| Ateq | ☼ | Qallunaatut | Allattaasitoqaq | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ateq | ☼ | Qallunaatut | Allattaasitoqaq | |||
| A | ||||||
| Aama | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Auma | ||||
| Aaru | Avanersuarmiusut | Aero | ||||
| Aaruna | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Âruna | ||||
| Aarut | Avanersuarmiusut | Aerut | ||||
| Aatiitaaq | Avanersuarmiusut | Âtîtâĸ | ||||
| Aatitaaq | Avanersuarmiusut | Âtitâĸ | ||||
| ▸ | Aeru | Avanersuarmiusut | Aero | |||
| Avanersuarmit. Oqaasitoqaq Inuktitut Iñupiatullu suli atorneqartoq airuq (angerlartoq) nagguigisinnaavaa, imalt. ateq Arruttaq naalisarlugu, Inuktitut: airujjaq. | ||||||
| Aeruna | Avanersuarmiusut | Aeruna | ||||
| Aerut | Avanersuarmiusut | Aerut | ||||
| Aima | Avanersuarmiusut | Aima | ||||
| Aimannguaq | Avanersuarmiusut | Aimánguaĸ | ||||
| Aininaaq | Avanersuarmiusut | Aininâĸ | ||||
| Aisivak | Avanersuarmiusut | Aisivak | ||||
| ▸ | Akitseq | Avanersuarmiusut | Akitseĸ | |||
| Isumaa: "Naliitsoq". Assinga: Akitsinnguaq. Taanna aterineqartuni nalinginnaanerpaavoq. | ||||||
| Akitsinnguaq | Avanersuarmiusut | Akitsínguaĸ | ||||
| Akuluk | Avanersuarmiusut | Akuluk | ||||
| Alalaq | Avanersuarmiusut | Alalaĸ | ||||
| Aleqasina | Avanersuarmiusut | Aleĸasina | ||||
| Aleqasinnguaq | Avanersuarmiusut | Aleĸasínguaĸ | ||||
| Aleqatsiaq | Avanersuarmiusut | Aleĸatsiaĸ | ||||
| Alika | Avanersuarmiusut | Alika | ||||
| Alingnaluaq | Avanersuarmiusut | Alingnaluaĸ | ||||
| Alingnaluk | Avanersuarmiusut | Alingnaluk | ||||
| Aloqisaaq | Avanersuarmiusut | Aloĸisâĸ | ||||
| Amaannalik | Avanersuarmiusut | Amáunalik | ||||
| Amaunnalik | Avanersuarmiusut | Amaúnalik | ||||
| ▸ | Aminnguaq | Avanersuarmiusut | Amínguaĸ | |||
| Isumaa: Ameq. Kalaallit aqqini atitut nalinginnaapput aqqit amermik nagguillit. Tamannalumi aamma tupinnanngilaq, qanga ameq inuuniarnitsinnut iluaqussuuvoq pinngitsoorsinnaanngisarput. Taamaammat inunnut atsiutissallugu atorluarneqartarsimavoq. Atit makku amermik nagguillit Kalaallit aqqisa nalunaarsorsimaffianni siumugassaapput: Ameq, Ameraq (ameq, qalipak imalt. qalipaat) aamma Amersaq (qaleruaq nungullarnikoq, piiagaq). Amerlassusii: Aminnguaq 21. Amínguaĸ 15. | ||||||
| Ammik | Avanersuarmiusut | Ámik | ||||
| Anguaq | Avanersuarmiusut | Anguaĸ | ||||
| Appaliapik | Avanersuarmiusut | Agpaliapik | ||||
| Aqattannguaq | Avanersuarmiusut | Aĸátánguaĸ | ||||
| Aqattaq | Avanersuarmiusut | Aĸátaĸ | ||||
| ▸ | Aqissiaq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Aĸigssiaĸ | |||
| Ateq oqaluttuatoqqani atorneqartoq. Isumaa: Aqissip piaraa. Oqaluttuatoqaatitta ilisimalluarneqarnerpaat ilaata inuttaata pingaarnersaat ateqarpoq Aqissiaq. (Oqaluttuaq Tunersuarnit kingornussarisimagipput unnertarpaat naggueqatitta akornanni pigineqanngimmat, taamaallaat Canadap kitaata avannaani indianerit akornanni.) Aqqit assingusut: Aqisseq aamma Aqissiarsuk. Amerlassusii: Aqissiaq 29 (Nunatsinni), 21 (DK-mi), Aqigssiaq 8, Aĸigssiaĸ 12. | ||||||
| Aqissiarsuk | Avanersuarmiusut | Aĸigssiarssuk | ||||
| Aqutak | Avanersuarmiusut | Aĸutak | ||||
| Arnaaluk | Avanersuarmiusut | Arnâluk | ||||
| Arnaaraq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Arnâraĸ | ||||
| Arnaattoq | Avanersuarmiusut | Arnáutoĸ | ||||
| ▸ | Arnajaaq | Avanersuarmiusut | Arnajâĸ | |||
| Isumaa: Arnajaraq. Atit ilaat taagorneqartuarnermikkut nipitigut nungullartarput, imalt. meeqqat akornaminni kutallutik taggerluisarnerannit pissuteqartumik, inersimasulluunniit aqassussillutik taaguisarnerannit allanngortarput. Naqinneq r Arnajaraq-mi piugaluartoq ersiutit marluk akornanni “kivisimavoq” ersiutaa sivitsorluni Arnajaaq-nngorluni. Kalaallisut oqaatsini nipit ilaat aappersarissat “qitunnerusut” ersiutit marluk akornanniikkaangamik ilaanni “kivisarput” imalt. “ipisarput”, soorlu makkunani ujagaq -> ujaaq, ulimagaq -> ulimaaq, umiatsiaraq -> umiatsiaaq, uniagaq -> uniaaq il.il. Atini nalunaarsugaatitsinni aamma Arnajaap pissuseqataanik peqarpugut, tassa Arnavaaq, uannga naggueqarsimanissaa ilimanarpoq: Arnavaraq. Amerlassusii: Arnajaaq 6. Arnajâĸ 12. | ||||||
| Arnakitsoq | Avanersuarmiusut | Arnakitsoĸ | ||||
| Arnakitsorsuaq | Avanersuarmiusut | Arnakitsorssuaĸ | ||||
| Arnakutsuk | Avanersuarmiusut | Arnakutsuk | ||||
| Arnaluannguaq | Avanersuarmiusut | Arnaluánguaĸ | ||||
| Arnaluaq | Avanersuarmiusut | Arnaluaĸ | ||||
| Arnannguaq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Arnánguaĸ | ||||
| Arnannguarsuaq | Avanersuarmiusut | Arnánguarssuaĸ | ||||
| Arnaraarsuk | Avanersuarmiusut | Arnarârssuk | ||||
| Arnaruluk | Avanersuarmiusut | Arnaruluk | ||||
| Arnarulunnguaq | Avanersuarmiusut | Arnarulúnguaĸ | ||||
| Arnaruniaq | Avanersuarmiusut | Arnaruniaĸ | ||||
| Arnatsiannguaq | Avanersuarmiusut | Arnatsiánguaĸ | ||||
| Arnauttoq | Avanersuarmiusut | Arnáutoĸ | ||||
| ▸ | Atangana | Avanersuarmiusut | Atangana | |||
| Avanersuarmi atiunerusoq. Isumaa: Ateq Atangana ilimanarpoq ima isumaqassasoq: 'qitornani kisinngoruttutuaq', tassa allanik qatannguteqartarsimagaluarluni taakku tamarmik toqusarlutik kisimi atalersutuaq. Nunatta Kitaani meeqqat taamatut kisinngorussimasut ima taasarpaat "Atamertaq" (takuuk Samuel Kleinschmidt: "Den grønlandske Ordbog, 1871, q. 52.), kisianni atamertaq atiusutut sumiluunniit nalunaarsorsimanngilaq, taamaallaat "Pituaq" Kitaani atiusutut kisimi. Atanganap atiunera ersersinniarlugu uiggiuttagaq -na atorneqarpoq (Atangat+na). Atiuneratut uiguutaanik uiguusernagit: Atangat 3. | ||||||
| Atii | Avanersuarmiusut | Atê | ||||
| Atussuk | Avanersuarmiusut | Atugssuk | ||||
| Atussunnguaq | Avanersuarmiusut | Atuvssúnguaĸ | ||||
| Atuvssunnguaq | Avanersuarmiusut | Atuvssúnguaĸ | ||||
| Aviakulluk | Avanersuarmiusut | Aviakutdluk | ||||
| Avianngorneq | Avanersuarmiusut | Aviángorneĸ | ||||
| ▸ | Aviaq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Aviaĸ | |||
| Nalitsinni niviarsiaqqanut atiulerpoq. Ilaqutariit iluanni taaguut (slægtskabsbetegnelse). Isumaa: ilaqutaq. Nagguik 'aavik-' nagguigisimagunarlugu imalt. 'avik-' (affaq) "ilaqutariitsinniit nagguilik." Amerlassusii: Aviaq 83. Aviaĸ: 18 | ||||||
| Avoortungiaq | Avanersuarmiusut | Avôrtungiaĸ | ||||
| E | ||||||
| Eqaasuaq | Avanersuarmiusut | Eĸâsuaĸ | ||||
| Eqariusaq | Avanersuarmiusut | Eĸariussaĸ | ||||
| Eqariusarsuaq | Avanersuarmiusut | Eqariussarssuaĸ | ||||
| Eqilana | Avanersuarmiusut | Eĸilana | ||||
| Eqilat | Avanersuarmiusut | Eĸilat | ||||
| I | ||||||
| Ilaatsoq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Ilaitsoĸ | ||||
| Ilaatsuk | Avanersuarmiusut | Ilaitsuk | ||||
| Ilaatsunnguaq | Avanersuarmiusut | Ilaitsúnguaĸ | ||||
| Ilaitsoq | Avanersuarmiusut | Ilaitsoĸ | ||||
| Ilaitsuk | Avanersuarmiusut | Ilaitsuk | ||||
| Ilaitsunnguaq | Avanersuarmiusut | Ilaitsúnguaĸ | ||||
| Inalliaq | Avanersuarmiusut | Inatdliaĸ | ||||
| ▸ | Inaluk | Avanersuarmiusut | Inaluk | |||
| Avanersuarmiit aallaaveqartoq. Isumaa: Inalukkap amia. Siulivut piniakkanik inuussuteqartuugamik atit inuup nersutilluunniit timaata taaguutaannit aallaavillit atorneqartut nalinginnaasuupput, ingammik qangaanerusoq, soorlu makku: Iggiaq, Oqaq, Tulimaaq (najungasoq), Seeqquaq, Saneraq, Qalaseq, Qiteq, Qutuk, Taleroq, Tajaq, taassumalu pissuseqatai atitut uigunnilersukkat: Tajarana aamma Tajarina. Aammattaaq Inalutut taaguutit timip iluani pisattanut taaguutit atitut atorneqartartut makku ingammik qanga atiupput Aqajaroq, Ivalu (Ujalu), Neqi, Puak, Puiaq (timmissap naavata ilaa), Saaneq, Tartu il.il. Atit taaneqartut taakku tamaasa akuerisatut nalunaarsukkaniittuutigaavut. Amerlassusii: Inaluk 53 (amerlanerit 1989-ip kingorna inuusut). Danmarkimi Inaluk: 26. | ||||||
| Inalunnguaq | Avanersuarmiusut | Inalúnguaĸ | ||||
| Inoqusiaq | Avanersuarmiusut | Inoĸussiaĸ | ||||
| Inugaarsuk | Avanersuarmiusut | Inugârssuk | ||||
| Inuttaq | Avanersuarmiusut | Inugtaĸ | ||||
| Inuuguk | Avanersuarmiusut | Inûguk | ||||
| Isigaitsoq | Avanersuarmiusut | Isigaitsoĸ | ||||
| Isinnguaq | Avanersuarmiusut | Issínguaĸ | ||||
| Ittussaarsuaq | Avanersuarmiusut | Ítússaarsuaĸ | ||||
| ▸ | Ivalorsuaq | Avanersuarmiusut | Ivalorssuaĸ | |||
| Avanersuarmiit nagguilik. Isumaa: Ivalu: ‘ujaloq’. Amerlassusii: (allassimanngilaq) | ||||||
| ▸ | Ivalu | Avanersuarmiusut | Ivalo | |||
| Isumaa: ‘ujaloq’. Amerlassusii: Ivalu 128. Ivalo 103. Atit pissuseqatai: Ivalorsuaq | ||||||
| ▸ | Ivik | Avanersuarmiusut | Ivik | |||
| Kinguliaq. Isumaa: Ivigaq. Amerlassusii: Ivik 77. Pissuseqataa: Ivinnguaq 26. Ivínguaκ <4 | ||||||
| ▸ | Ivinnguaq | Avanersuarmiusut | Ivínguaĸ | |||
| Isumaa: nagguia ivik. Amerlassusii: Ivinnguaq 26. Ivíngua? <4. Pissuseqataa: Ivik 77 | ||||||
| K | ||||||
| ▸ | Kajoq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Kajoκ | |||
| Isumaa: Kajortoq. Aterusioqqaarsimasoq pineqartup immikkut isikkuanut pissusianulluunniit aallaaveqartumik. Pissuseqatai: Kaju, Kajuaq, Kajuinnaq. Aamma takukkit: Aappalittoq, Aappalittuatsiaq, Qaallluallak, Qasaaq, Qasiaq, Singajik (qasertoq kajussuttoq), Qernertoq aamma Qorsuk. | ||||||
| ▸ | Kaju | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Kajo | |||
| Naalisagaq Isumaa: Uuminnga naalisagaq Kajoq (kajortoq). Aterusioqqaarsimasoq pineqartup immikkut isikkuanut pissusianulluunniit aallaaveqartumik. Pissuseqatai: Kajoq, Kajuaq, Kajuinnaq. Aamma takukkit: Aappalittoq, Aappalittuatsiaq, Qaalluallak, Qasaaq, Qasiaq, Singajik (kajussuttoq), Qernertoq aamma Qorsuk. | ||||||
| Kassaaluk | Avanersuarmiusut | Kavssâluk | ||||
| Kassaalussuaq | Avanersuarmiusut | Kavssâlugssuaĸ | ||||
| M | ||||||
| Maalaviaq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Mâlaviaĸ | ||||
| Maaluguaq | Avanersuarmiusut | Mâluguaĸ | ||||
| ▸ | Magserannguaq | Avanersuarmiusut | Magseránguaĸ | |||
| Avanersuarmiut atiat. Isumaa: Nagguik 'massippoq' aallaavigalugu naasoq puttutilersoq. Atuakkiortup Karl Siegstadip nassuiaatigaa aqqup isumaa unaasoq: 'Naasoq seqerngup kissarsusianik kiassarneqarluni puttutilersoq sermitannguanik qaaqarluni.' | ||||||
| Malugiaq | Avanersuarmiusut | Malugiaĸ | ||||
| ▸ | Manumina | Avanersuarmiusut | Manumina | |||
| Avanersuaq. Kinguliaq. Isumaa: "Manumineq", 'manu' tassaalluni ameq manoqutaasaq ilupaarutsip akornannut ilineqartartoq (meeqqani), taavalu -mineq, Uiguut -mineq piffissap ingerlanerani atiunera ersersinniarlugu uiggiunneqartartoq -na atorlugu -mina-nngorsimasungavoq (Manumina), imalt. aqassussineq pissutigalugu. Qanga inuup atisaasa taaguutaat aamma inummut atsiunneqartarput, soorlu: Nasaq, Teqqiaq, Pualut (aaqqatit), Kamik il.il. Assingusut: Manu, Manunnguaq, Manuaraq, oqaluttuatoqqani ateq Manutooq. Amerlassusii: Manumina 25. Kinguliatut 11. | ||||||
| Massannguaq | Avanersuarmiusut | Magssánguaĸ | ||||
| Massaraannguaq | Avanersuarmiusut | Magssarãnguaĸ | ||||
| Massarannguaq | Avanersuarmiusut | Magssarãnguaĸ | ||||
| Masserannguaq | Avanersuarmiusut | Magsseránguaĸ | ||||
| Mavsannguaq | Avanersuarmiusut | Mavsánguaĸ | ||||
| Meqqupaluk | Avanersuarmiusut | Merĸupaluk | ||||
| Mequ | Avanersuarmiusut | Meĸo | ||||
| Mikissuk | Avanersuarmiusut | Mikivssuk | ||||
| ▸ | Minik | Avanersuarmiusut | Minik | |||
| Niviarsiaqqat nukappiaqqallu atiat. Avanersuarmiut atiattut nalunaarsorsimavoq. Ukiuni kingullerni Kitaani aamma atitut atorneqarluarpoq. Isumaa: Oqaaseq minik orbogêrk'ame Jonathan Petersenip ordbogiliaani 1951-imi saqqummersumi qupp. 101-imi ima nassuiarneqarsimavoq: 'orsup pujaa'. Oqaatsillu tulliatut una ilanngussimavaa: 'minippaa' imalt. 'minitserpaa': umiap/qaannap amiata mersorneri imermik pitarneqarsinnaajunnaarlugit orsup pujaanik milissorpai. Ilimanarpoq atip Miniup oqaatsit taakku aallaavigissagai. Kalaallit qanga atsiisarnerminni ulluinnarni inuunermut tunngassutillit atsiuttaramikkit, soorlu piniarnermut tunngasut, sakkut il.il. Taamaammat minik angallatinut ussiissaatitut atorneqarluartarmat iluaqutaaqalunilu ilimanarpoq tamanna pillugu atitut atorneqarsimassasoq. Taamaattoq aamma ilimanarsinnaavoq aqaatitut uiguut -mineq (taannamineq, unamineq il.il) atorlugu atinnguussimasoq aappersariaq kingulleq q k-nngorlugu sakkukilliinnarlugu. Aqaataaqqaarsimasut arlalissuit taamaalisaramik, soorlu makku: -nguujuk, -nguaq, -kuluk, -natuk (unoqunartoq -> uukunattuk -> nattuk -> natuk) il.il. Nalitsinni isumaa pivallaarnagu atitut taajuminartuunera naatsukullaaneralu pinerugunarlugu atsiunneqartarpoq. Aammalumi avaqqunneqarsinnaagunanngilaq Avanersuarmiut 1897-imi Amerikamut Robert Pearymit New Yorkiliaanneqartut nukappiarartaat ukiuni kingullerni 20-ni atuakkiatigut tusagassiutitigullu sammineqangaatsiartoq Minimmik atsiisarnermut sunniuteqaqataanngitsoorsimajunnanngitsoq. Tassami 1950-ikkunni, 60-ikkunni 70-ikkunnilu qulit ataallugit Minimmik ateqariarlutik, Minik pillugu atuakkiat arlallit saqqummeralernerisa nalaani 1980-ikkunni 57-it Minimmik atserneqarput, 90-ikkunnilu 84-it taama atserneqarlutik. Amerlassusii: Ateq Minik Nunatsinni 152-init aterineqarpoq, Qallunaat Nunaanni najugaqartut 72-iupput, katillugit 224-ullutik. Taakku akornanni arnat sisamaannapput. | ||||||
| N | ||||||
| Naajarlak | Avanersuarmiusut | Naujardlak | ||||
| Nalikkatsiaq | Avanersuarmiusut | Nalíkatsiaĸ | ||||
| ▸ | Natuk | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Natuk | |||
| Niviarsiaqqat atiat avanersuarmi kitaanilu. Aqaat. Isumaa: Aqaataaqqaarsimassasoq ilimanarpoq oqaaseq inequnartoq oqaaserluunniit alla nagguigalugu. Kalaallit ileqquattut meeraq aqassullugu kutattumik oqaluunneqartarpoq soorlu ima: 'unukunattuk', 'oqunattuk', 'ukunattuk', 'uukunattuk' il.il. Taamaasilluni 'nattuk' kisinngorussimariarluni piffissap ingerlanerani atit pisarnerattut 'natuk'-ngorluni annikilliartorsimagunarluni. Aamma nagguigisinnaavaa atitoqaq oqaluttuatoqqaneersoq Arnatuk aqarpaluttunngorlugu annikillisillugu Natummut. Ateq Arnatuk uannga naggueqarpoq: arnattoq imalt. arnattartoq (anaanassarsiortoq), tassa ilutsinut uumasunullu assigiinngitsunut pulasaqattaariarluni arnamut pulariarluni inunngoqqittoq atinilu utertillugu. | ||||||
| Naujarlak | Avanersuarmiusut | Naujardlak | ||||
| ▸ | Navarana | Avanersuarmiusut Qavappiattut | Navarana | |||
| Ateq oqaluttuatoqqani atorneqartoq. Isumaa: "nooqattaartoq". Nagguik proto-eskimoiskiusoq aallaavigalugu: naverar-, nalitsinni Yupittut isumaqalersoq 'taartigiinneq' imalt. 'atorniarneq', taavalu atinut uiggiuttagaq -na naggatigalugu. Nagguiup taassuma nagguik alla 'niruver-' (niuver-) naggueqatigigunarpaa Kalaallisut nalitsinni isumaqalersoq ima 'niuerneq'. Navarana oqaluttuatoqaavoq naggueqatigiit Inuit tamangajammik ilisimasaat, inuttaritinneqartorlu taamatut atserneqarsimavoq oqaluttuami pisoq aallaavigalugu. Tassa inuk inuiaat assigiingitsut akornanni nooqattaarluni naggataatigut avissaartuutsitsisoq. Nunatsinni arnaavoq qallunaatsiaat kalaallillu akornanni taamatut pisoq, naggueqatittali akornanni Eqqillit Inuillu akornanni. Ateq ilaatigut piffissap ingerlanerani allanngorartalersimavoq Inuvialuttut Inuinnartullu ima: Avranna imalt. Aijanna, kisianni inuttaa angutaalluni, uffa Labradorimiutut eqqillip arnap aterigaa ima Javraganak. Nagguik nava- aamma Navagiaq pillugu oqaluttuami atorneqarpoq, taannagooq uumasumiit uumasumut tarniulluni nooqattaarpoq naggataatigullu arnamut pulalluni inuit akornannut inunngoqqilluni. Uiguut -giaq uani angalanermut ingerlaarnermullu takutitsisuuvoq. Aamma takuuk ateq Navagiaq. Iñupiatuttaaq Alaskamiusut timmiaq sissariarsuit saarfaarsuillu ilaat (Strandsneppe - Calidris minutilla) ima ilaatigut taaguuteqarpoq 'navaluġauraq', sineriak sinerlugu uteqattaartuunini nikeqattaartuuninilu pissutigigunarlugu. Assingusut: Navarat, Navarapaluk, Navaranaaq, aamma nalitsinni atiulersoq Navana. Amerlassusii: Navarana 65 (Nunatsinni). 18 (DK-mi). | ||||||
| ▸ | Navarapaluk | Avanersuarmiusut | Navarapaluk | |||
| Ateq oqaluttuatoqqani atorneqartoq. Isumaa: 'Navarannguaq.' Navarat Navaranap naalisarneraa. Tak. Navarana. | ||||||
| ▸ | Navarat | Avanersuarmiusut | Navarat | |||
| Ateq oqaluttuatoqqani atorneqartoq. Isumaa: Navarana-p naalisarnera, Navarana takuuk. | ||||||
| Nialiannguaq | Avanersuarmiusut | Nialiánguaĸ | ||||
| Ningioq | Avanersuarmiusut | Ningioĸ | ||||
| ▸ | Niviarsiaq | Avanersuarmiusut | Niviarsiaĸ | |||
| Avanersuarmi nalunaarsorneqaqqaarsimasoq. Isumaa: 'arnaq inuusuttoq, inersimasunngulersoq, katissimanngitsoq'. Nagguigalugit ‘niviaq’ (arnaq) aamma ‘-siaq’ (pisaaq). Niviarsiaq naalisarneqartarpoq ima: Nivi, Niviaq aamma Nivikka. Nivip nagguia nagguitoqaq 'neve' isummanik makkuninnga attassivoq: 'attuumavoq', 'nipputeqqavoq' (niviarsiaraq immaqa anaanaminiit kaanngarusunngitsoq pillugu). Uagut kalaallit oqaaseq 'niviorpoq' 'qaninniarpoq'-mut oqaasiutigaarput (ordbogêrak' 1951, qup. 122). Naggueqatitta internetimi ordbogianni (www.asuilaak.ca) oqaaseq 'niviuqpuq' ima nassuiaaserneqarsimavoq: 'inoqamminut isumaaluppoq; ungalluni qimagukkumanngilaq (1) anaanaq meeqqani napparsimammat (2) timmiaq (mannini piaqqani pillugit) ulluminiit qimagukkumanngitsoq'. Jean Briggsip naggueqatitta qanga perorsaariaasiat pillugu atuakkiamini 'Never in Anger' 1970-imi saqqummersumi q. 376-imi oqaaseq 'niviuq' ima nassuiaserpaa: 'asannittumik attorusullugu kunikkusulluguluunniit'. Taamatuttaaq Nunavumi Qamanittuarmiut (Baker Lake) arnamut inuusuttuaqqamut taaguuteqarput ima: 'niviakkaq'. Kalaallit aqqisa nalunaarsorsimaffianni aqqit nivimik nagguillit 14-iusut assigiinngitsunik inuttut pissusermut attuumassutilinnik uiguusersukkat ilaat makkuupput: Niviarsiaraq (mikisoq), Niviaaluk (aqarpaluttumik: mikisoq), Niviatsiaq (kusanartoq), Nivinnguaq (asanartoq) il.il. Taakkua saniatigut inuttut atiunera ersersinniarlugu uiguutaasartunik uiguusersukkat nalunaarsukkani makkuupput: Niviana, Niviarsina aamma Nivikkana. Uiguutit -na, -sina aamma -kkana allallu nalinginnaasumik atiuneranut takussutissaasarput. Qangaanerusoq peqqissaasoq niviarsiamik aamma taaneqartarpoq (nalitsinni taaguutigaa: Peqqissaasoq). | ||||||
| ▸ | Nivikka | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Nivíka | |||
| Isumaa: Nivikka oqaatsip niviarsiap naalisarnerata nivip atertullu uigunniliuttakkap –kana-p (Nivikkanap) naalisarnerissagaa ilimanarpoq. Nalitsinni niviarsiaq isumaqarpoq 'arnaq inuusuttoq, inersimasunngulersoq, katissimanngitsoq'. Kalaallit aqqisa nalunaarsorsimaffianni aqqit nivimik nagguillit assigiinngitsunik inuttut pissusermut attuumassutilinnik uiguusersukkat makkuupput: Niviaaluk (mikisoq (aqarpaluttumik)), Niviarsiaraq (mikisoq), Niviatsiaq (kusanartoq), Nivinnguaq (asanartoq) aamma Niviaq (niviarsiatut pilersitaq?). Taakkua saniatigut inuttut atiunera ersersinniarlugu uiguutaasartunik -na, -sina aamma –kana-mik uiguusersukkat nalunaarsukkani makkuupput: Niviana, Niviarsina aamma Nivikkana. | ||||||
| Nivikkana | Avanersuarmiusut | Nivíkana | ||||
| Nivikkannguaq | Avanersuarmiusut | Nivikánguaĸ | ||||
| Nujaliannguaq | Avanersuarmiusut | Nujaliánguaĸ | ||||
| Nujaliaq | Avanersuarmiusut | Nujaliaĸ | ||||
| Nujalik | Avanersuarmiusut | Nujalik | ||||
| P | ||||||
| ▸ | Palleq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Patdleκ | |||
| Isumaa: Orpikkat ilaata taaguutaa. Qallunaatut pil imalt. bjerg-æl (Alnus crispa). Timaaniunerusoq isugutasumi portoqalutik naasartut. Pissuseqataa: Pallipaluk. Amerlassusii: Palleq 11. Patdleκ <4. | ||||||
| Pallipaluk | Avanersuarmiusut | Patdlipaluk | ||||
| Palloq | Avanersuarmiusut | Patdloĸ | ||||
| Pallunnguaq | Avanersuarmiusut | Patdlúnguaĸ | ||||
| ▸ | Pipaluk | Avanersuarmiusut | Pipaluk | |||
| Avanersuarmiut atiannit nagguilik. Aqaat. Isumaa: Nagguik ‘pi-‘ (pigisaq) nagguigalugu uiguut '-paluk' uiguullugu atiliaavoq ima nassuiarneqarsinnaasoq: 'pigisannguaq', inequnniutitut meeraq nuannaralugu. Avanersuarmiut atiini uiguut '-paluk' uiguutigalugu atorneqarluartarpoq, soorlu makkunani Inukitsupaluk, Kaalipaluk, Ittupaluk, Qujanapaluk aamma Pallipaluk. Aamma naggueqataa Kitaani taaguutitut atitullu 'Palu' siumugassaasarpoq. Nunap atiini aamma nalunngilarput 'Siorapaluk', isumaqartoq 'saannguaq' imlt. 'sioraaqqat'. Nunatsinni naatsorsueqqissaartarfiup naqitigaasa ilaanni 2004-mi saqqummersumi ‘Atinik Kalaallit Nunaanni naatsorsuineq 2004’-mik qulequtserneqarsimasumi nalunaarutigineqarpoq ukioq 2000-imiit 2004-p tungaanut ateq Pipaluk niviarsiaqqanut atsiutissallugu Nunatsinni nuannarineqarnerpaajusimasoq. Amerlassusii: Pipaluk 136. (Qallunaat Nunaanni Pipalummik ateqartut ilanngutissagaanni katillugit: 217. Qallunaat Nunaanni nuannarineqarnerujussua pissuteqarunarpoq Peter Freuchenip panini atsersimammagu Pipalummik (1918 - 1999)). | ||||||
| Q | ||||||
| Qaavigaq | Avanersuarmiusut | K'âvigaĸ | ||||
| Qajuutsiaq | Avanersuarmiusut | K'ajûtsiaĸ | ||||
| Qiajuk | Avanersuarmiusut | K'iajuk | ||||
| Qiajunnguaq | Avanersuarmiusut | K'iajúnguaĸ | ||||
| Quli | Avanersuarmiusut | K'ule | ||||
| Quliik | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | K'ulîk | ||||
| Qupaluk | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | K´upaluk | ||||
| S | ||||||
| Saamik | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Sâmik | ||||
| Saffak | Avanersuarmiusut | Savfak | ||||
| Saggak | Avanersuarmiusut | Saggak | ||||
| Satorana | Avanersuarmiusut | Satorana | ||||
| Sauneq | Avanersuarmiusut | Sauneĸ | ||||
| Sauninnguaq | Avanersuarmiusut | Saunínguaĸ | ||||
| Saunipaluk | Avanersuarmiusut | Saunipaluk | ||||
| Serminnguaq | Avanersuarmiusut | Sermínguaĸ | ||||
| Simigaq | Avanersuarmiusut QavappiattutKitaamiusut | Simigaĸ | ||||
| Sinarajuk | Avanersuarmiusut | Sinarajuk | ||||
| Siuleqatuk | Avanersuarmiusut | Sujuleĸatuk | ||||
| Soqqaq | Avanersuarmiusut | Sorĸaĸ | ||||
| Suakannguaq | Avanersuarmiusut | Suakánguaĸ | ||||
| Sujuleqatsiaq | Avanersuarmiusut | Sujuleĸatsiaĸ | ||||
| Sujuleqeqatsiaq | Avanersuarmiusut | Sujuleĸatsiaĸ | ||||
| T | ||||||
| Taffinnguaq | Avanersuarmiusut | Tavfínguaĸ | ||||
| ▸ | Taorana | Avanersuarmiusut | Taorana | |||
| Niviarsiaqqat nukappiaqqallu atiat. Kinguliaq. Avanersuaq. Isumaa: Nagguigaa Taorat. Ilimanarpoq Akilinermiut oqaasiat “taurannituq” imalt. “tauranniqtuq” isumaqartoq “takorannertoq” aamma “isigiuminartoq” naggueqatigissagai. Uani atiunera ersersinniarlugu uiggiunneqartartoq -na uiggiunneqarsimavoq Taorana-nngorluni. Aamma tak.: Eri & Ulaajuk. Amerlassusii: Taorana (Daorana) kinguliatut: 15, Taorana (Daorana) arnat angutillu atiattut 5. | ||||||
| Taorana (Daorana) | Avanersuarmiusut | Taorana | ||||
| Tapaitsiaq | Avanersuarmiusut | Tapaitsiaĸ | ||||
| Tavfinnguaq | Avanersuarmiusut | Tavfínguaĸ | ||||
| Torngi | Avanersuarmiusut | Tornge | ||||
| Tornginnguaq | Avanersuarmiusut | Torngínguaĸ | ||||
| ▸ | Tukummeq | Avanersuarmiusut | Tukúmeĸ | |||
| Niviarsiaqqat atiat. Avanersuarmi atorneqarnerusoq. Isumaa: Samuel Kleinschmidtip ordbogia 1871-imeersoq naapertorlugu oqaaseq 'tukumavoq' ima nassuiaasersimavaa: 'aalassarissoq', 'qiilasoq'. Michael Fortescuep allallu naggueqatigiit oqaasiisa nagguii pillugit ordbogiliaanni 'Comparative Eskimo Dictionary'-mi Alaskami Fairbanksimi 1994-imi saqqummersumi q. 348-mi, oqaaseq 'tukuma' ukuninnga marlussunnik naggueqatigiit akornanni ima isumaqaqaarsimasutut nassuiarneqarpoq: 'tukkortoq', tassagooq pisooq imalt. 'siuttoq', naalagaq. Piffissap ingerlanerani isumaa makkununnga aamma nikikkiartorsimanerarneqarpoq: 'tukkuvoq', tassa angerlarsimaffini qimallugu allani sinippoq (taamaammat Kitaani atiuteqarpugut: Tukkujaq), aamma 'tukkorpoq', tassa pigisaminik tunioraajumatuvoq. Nunatsinni aamma isuma una tassunga atatinneqarpoq: 'tukuma', toqqissiveqanngitsoq, itinngusoq, uniffeqanngitsoq aamma kajumissoq, qiimmattartoq sullerissorlu, taannalu aamma atiuvoq ima: Tukumaq. Atitut pissuseqatai: Tukuma & Tukkujaq. Amerlassusii: Tukummeq 33. Tukúmeĸ 29. | ||||||
| Tukumminnguaq | Avanersuarmiusut | Tukúmínguaĸ | ||||
| U | ||||||
| Ujarak | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Ujarak | ||||
| ▸ | Ulaajuk | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Ulâjuk | |||
| Oqaluttuatoqqani atorneqartartoq. Isumaa: Ulaajuk tassa inuk inuutsimigut iluserissoq takkajaajulluni sillakullaasoq. Atit Ulaajuup naggueqatai tassaapput angutit arnallu Tunumi atigisartagaat Ulannaq aammalu Qavappiaat arnanut atiutaat Ulartoq. Taamatuttaaq angut 1881-imi Alluitsumi kuisittoq kalaallisut ateqaqqaarsimagaluarpoq ima: Ulaasi. Aamma tak.: Eri, Taorana (Daorana). | ||||||
| Ululik | Avanersuarmiusut | Ululik | ||||
| Ungaaq | Avanersuarmiusut Kitaamiusut | Ungâĸ | ||||
Aterni ujarlerneq
Inuit aqqinut tunngasut
