Kalaallisuumit qallunaatuumut killormullu nutserusiorneq 2017-ip aallartinnerani Namminersorlutik Oqartussanit aningaasaliiffigineqarluni aallartinneqarpoq ukiut tallimat ingerlanneqartussatut.
Nutserusiaq malittarisassanik tunngaveqarpoq. Tamanna isumaqarpoq oqaatsit ataasiakkaat oqaaseqatigiillu misissoqqissaakkat oqaasilerinermilu paasissutissanik pilersukkat aallaavigalugit kalaallisut oqaatsit aamma qallunaatut oqaatsit imminnut ataqatigiissinniarneqassasut. Tamanna ajornaatsuinnaanngilaq oqaatsimmi imminnut ataqatigiissinniarneqartussat oqaasiummata assigiinngilluinnaqqissaartut.
Nutserut malittarisassanik tunngaveqartariaqarpoq
Nutserusiap malittarisassanik tunngaveqartariaqarneranut pissutsit assigiinngitsut ilaatigut makkuupput:
Siullermik nutserusiat Google Translatetut ittut allagaaterparpassuit aallaavigalugit sanaajusarput, taakkulu tunngavigalugit nutserineq ilimanassutsimik naatsorsuinermik tunuliaqutaqartoq tikinneqartarluni. Tamatumani matematikkimik qarasaasialerinermillu suliaqarneq annertooq pisarpoq Kalaallit Nunaallu eqqarsaatigigutsigu matematikimik qarasaasialerinermillu suliaqartut, tamatumalu saniatigut kalaallisut oqaatsinik passussisinnaasut killilerujussuupput, kalaallisullu oqaatsit eqqarsaatigeriarutsigit uiguusersugaasorujussuusarlutik. Tamanna isumaqarpoq oqaaseq oqaatigineqartoq allanngulaartuaannarlugu oqaatigisinnaagipput uiguutit atorlugit, taamaattumillu kalaallisut oqaatsit uteqqinnissaasa ilimanassusiat oqaatsinut allanut sanilliullugu, ass. qallunaatut tuluttullu oqaatsit, annikitsuararsuusarluni, taamaattumillu periutsinut Googlekkut nutserutit periusaannut ‘tulluussarneqassallutik’ naleqqunnatik.
Aappaattut kalaallisut allagaaterparpassuit elektroniskimik atoriaannaasut piginngilavut katersornissaannut piffissamik aningaasanillu annertuumik pisariaqartitsissussat. Pingajuattullu piffissamik aningaasanillu killilimmik nutserusiornermut atuisinnaavugut.
Nutserut malittarisassanik tunngaveqarluni suliarineqaruni qanorluunniit uiguusersugaatigigaluartunut atorsinnaavoq allagaatinillu katersaatit killeqaraluarpataluunniit pilersinneqarsinnaalluni, pitsaaqutigalugulu aningaasanik piffissamillu atuiffigineqartuartilluni pitsanngoriartuinnarsinnaassagami. Taamaakkaluartorli periutsip tamatuma aallartinnera akisuvoq piffissartornarlunilu oqaasilerinermillu ilisimasaqarnissamik pisariaqartitsilluni.
Nutsersinnaasassatut anguniakkat
Nutserusiornermi aallaqqaammut anguniagaavoq ataatsimiigiaqqusissutit, imaqarniliat nutaarsiassallu nutserneqarsinnaanngornissaat. Soorunami nutserneri kukkuneqanngitsoornavianngillat, taamaattorli erngerluni nutsikkat imarisaat sunik imaqarnersut paasineqarsinnaassapput. Nutserusiap malittarisassanik tunngaveqarnini pitsaaqutigaa, tassami kukkunerit piffissap ingerlanerani aaqqinneqarsinnaasassallutik pitsanngoriartuinnarsinnaassallutillu nutserut ataavartumik pitsanngorsarneqartartillugu.
Nutserutip tamanut nittarsaanneqarnissaa
Nutserusiorneq 2021-p naanissaanut suliarineqartussaavoq 2022-lu aallartippat Oqaasileriffiup nittartagaaniilissalluni tamanit akeqanngitsumillu atoriaannanngorlugu.
Malittarisassanik tunngaveqarluni nutserusiornerup ingerlanera
Kalaallit qallunaatullu oqaatsit akornanni nutseriniarnermi assigiinngitsut arfinillit aqqusaarneqaqqaartussaapput.
Siullermik oqaatsit nutserneqarsinnaassappata oqaatsit tamarsuarmik misissoqqissaarneqartussaapput, oqaatsit ataasiakkaat oqaasilerinermi paasissutissanik sunik peqassanersut nalunaarsorneqartussaallutik, kiisalu oqaaseqaatigilerneq eqqarsaatigalugu oqaatsit ataasiakkaat oqaaseqatigiinniittut imminnut qanoq attuumassuteqarnersut paasissutissanik pilersorneqartussaallutik.
Assersuutigalugu siullermik oqaaseqatigiinni oqaatsit ataasiakkaat taggisaanersut, oqaluutaanersut, pissusilerissutaanersut oqaaseeraanersut il.il. nalunaarsorneqartussaapput saniatigullu nagguii, uiguutaat naanerilu sunik paasissutissanik imaqarnersut nalunaarsorneqartussaallutik. Tamatuma saniatigut oqaatsit ataasiakkaat oqaaseqatigiinni qanoq atuuffeqarnersut (@-mik nalunaaqutserlugit), ass. susuunersut, susaanersut, oqaluutit minnerunersut annerunersut il.il. nalunaarsorneqartussaallutik.
Nivi er tolk
“Nivi” <fem> <*> <lex> <sentstart> PROP NOM @SUBJ> R:sd-TH:2 §TH %hum £hum #1->2
“være” <v:vk> <fn:be_copula> … V PR AKT @FS-STA #2->0
“tolk” <lex> N UTR S IDF NOM @<SC R:sd-ATR:2 §ATR £Hprof #3->2
Nivi susuuvoq atiusoq. er oqaluutaavoq pingaarneq maannakkut pisuusoq (”være”). tolk susumut Nivi-mut atasuuvoq.
Alloriarnerup tullia tassaassaaq oqaaseqatigiit nutserniakkat oqaasertaanni ataasiakkaani paasissutissanik pissarsiassaanngitsunik nutserinissamili pisariaqartinneqartunik ilanngussineq. Assersuutigalugu makku ilanngunneqarsinnaapput: oqaaseqatigiinni taggit susuusoq paasissutissartalerneqarsinnaavoq inuunersoq, uumasuunersoq pequtaanersoq assigisaanilluunnit pilersorneqarsinnaalluni.
“Nivi” <hum> <fem> <*> <lex> <sentstart> <Hpers> <H> PROP S NOM R:sd-TH:2 §TH @SUBJ>
“være” <v:vk> <fn:be_copula> .. <nofut> V PR 3S AKT @FS-STA
“tolk” <Hprof> <lex> <Hpers> <H> <idf> …
<H>: (= human) Nivi inuuvoq, taamaattumik oqaatsit tassungaannaq atasinnaasut, tassa inunnuinnaq tunngatinneqarsinnaasut taamaallaat atatissinnaavavut, ass. arpappoq (pangalippoq pinnagu) atatinneqarsinnaassaaq qallunaatut løber inunnut tunngatinneqartillugu.
3S: Qallunaatut ‘er‘ susoq suugaluarpalluunniit allanngorneq ajorpoq (jeg er, du er, han er etc.). Kalaallisut susup kinaassusersiutaa taggisip naanerani nalunaarneqartarpoq. 3S isumaqarpoq naaneq voq oqaluummut atatinneqassasoq. Nivikkut (=3P) pineqartillugit naaneq put atatinneqassagaluarpoq.
<idf>: Qallunaatut tolk nalinginnarsiutaavoq (ubestemt). Kalaallisut oqaatsini ataasiakkaani taannaasorsiuteqarneq (bestemthed) nalunaarneqarneq ajorpoq oqaaseqatigiilerinermili tamanna pilersinneqartariaqarluni.
Paasissutissanik pisariaqartitanik pilersuereernermi alloriarnerit pingajuat tassaassaaq paasissutissanik nutserigallarneq. Oqaatsit ataasiakkaat oqaatsimut nutserneqarfissaminnut tulluarsarneqarlutik nutserallarneqassapput, tamatumalu saniatigut oqaasilerinermi paasissutissanik pilersorneqarlutik. Assersuutigalugu kalaallisut oqaatsit qallunaatut oqaasinngortillugit qallunaatullu oqaasinngortitat ataasiakkaat oqaasilerinermi paasissutissanik pilersorlugit.
1 ‘Nivi’ “Nivi” … #1->2 [DAN-Nivi] … DAN-Nivi+Prop+Abs+Sg
2 ‘er’ “være” … #2->0 [Unv] … Unv
3 ‘tolk’ “tolk” … #3->2 [oqalutsi] … oqalutsi+N+Abs+Sg
Alloriarnerit sisamaat oqaaseqatigiilerissutaavoq oqaatsit ataasiakkaat nutserallakkat oqaaseqatigiilerinermi paasissutissartaannik pilersorneqarlutik, kiisalu oqaatsit ataasiakkaat tulleriiaarneri nutserinissamut piareersarneqarlutik naleqqussarneqassallutik, oqaatsit nutseriffissat pissusiinut.
“Nivi” <GLB:DAN-Nivi> <GL:DAN-Nivi+Prop+Abs+Sg> … @SUBJ> #1->3
“tolk” <GLB:oqalutsi> <GL:oqalutsi+N+Abs+Sg>… @<SC #2->3
“være” <GLB:Unv> <GL:Unv> <der> … @FS-STA #3->0
Alloriarnerit tallimaat oqaasiliuutaavoq, tassa oqaatsit nutseriffissat oqaasiliortariaasiat oqaaseqatigiiliortaasiallu malillugu aaqqissuunneqassagamik nutsikkat eqqortut, oqaatsit ataasiakkaat atorneqartut eqqarsaatigalugit aammali oqaaseqatigiilerinermi eqqortumik tulleriinnilersuinissaq eqqarsaatigalugu.
[Nivi] <GLB:DAN-Nivi><GL:Nivi> … @SUBJ> #1->3
–fullform=oqalutsi+U+V+Ind+3Sg
[tolk] <GLB:oqalutsi><GL:oqaluttaavoq> … @<SC #2->3
[være] <GLB:Unv> <GL:nil> … @FS-STA #3->0
Alloriarneq kingulleq tassaavoq nutsikkap inernera, assersuutigalugu kalaallisut oqaaseqatigiit qallunaatut oqaaseqatigiinngortinnera imaluunniit qallunaatut oqaaseqatigiit kalaallisut oqaaseqatigiinngortinnera.
Nivi er tolk = Nivi oqaluttaavoq