TUSAGASSIUTINUT NALUNAARUT

Reykjavik, 24.maj 2016

Oqaasileriffimmiut Nunat Avannarliit Killiit oqaasilerisui suleqatigilerpaat

Islandip Ilisimatusarfiata immikkoortortaata ilaata Vigdis Finnbogadóttir Instituttip aaqqissugaanik Nunat Avannarliit Killiit oqaasilerisui ulluni makkunani (23-24.maj) Reykjoltimi Reykjavikkip avannaatungaani katersuupput siunissamilu suleqatigiissutissaminnik pilersaarusiorlutik. Isumasioqatigiinnerup qulequtaraa Language and Culture Contact in West- Nordic Region, tassa Avannaamioqatigiit Killiit Oqaatsitigut Kulturikkullu Naapinnerat, tamannalu ammarlugu Islandimi præsidentiusimasoq Vigdis Finnbogadóttir tikilluaqqusilluni oqalugiarpoq.

Nunat Avannarliit Killiit peqataatitaaffigisaannik arlalinnik suleqatigiiliortoqarpoq, taakkualu oqaatsit pillugit kiisalu atuakkialerinermik misissukkaminnik paasisaminnik Reykjavikkimi Nunarsuarmi Oqaatsinut Qitiusoqarfiup (International Sprogcenterip) aappaagu apriilimi ammaanersiorneqarnerani saqqummiussissapput.

Nunarsuarmi Oqaatsit Qitiusoqarfissaat nunarsuarmi oqaasilerisunik tusaamasanik siulersuisoqalereerpoq, taakkuttaaq isumasioqatigiinnermi matumani peqataapput, ilaatigut makkuusut professor Bernard Comrie, professor Stig Eliasson, professor il.il.

Isumasioqatigiinnermi Nunatsinniit Oqaasileriffik Ilisimatusarfillu qaaqqusaapput, Oqaasileriffimmiillu saqqummiussissapput Oqaasileriffiup pisortaa Katti Frederiksen, nunatsinni oqaatsitigut inissisimaneq oqalugiaatigissallugu, aammalu Oqaasileriffimmi siunnersortaanerup Per Langgårdip kalaallit oqaasiini sprogteknologiimik suliat oqalugiaatigissallugit.

Isumasioqatigiinneq ataatsimiinnerlu Nordplusimiit aningaasaliiffigineqarpoq.

Inuss.inuull. Oqaasileriffik

TUSAGASSIORFINNUT NALUNAARUT

Allattaasitaaq 43-liivoq

Allattaasitoqaq

Nuummi, maajip aqqaneq-aappaanni 2016

1973 sioqqullugu allattaaseq taasarparput allattaasitoqaq. Kalaallisut allaaseq pisoqaq 1800-kkut nalaanni Samuel Kleinschmidtimit tyskinit kingoqqisumit nunatsinnili perortumit suliarineqarpoq, oqaatigineqartarpoq 1800-kkut qiteqqunneranni kalaallit amerlanerpaartaat allallutillu atuarsinnaalereersimasut, taamatuttaarlu nunatsinni ataatsimoorussatsinnik assigiimmik allattaaseqarnerput taamanersuarlili atuutilereersimalluni.

Kleinschmidtip kalaallit oqaasii ilitsoqqussaralugit oqaaserivai, aammali oqaasilerituujugami kalaallit oqaasii naggueqarlutik uiguuteqarsinnaallutik naaneqartarnerat paasisimasaqarfigilluarpai. Samuel Kleinschmidtip allaasiliaa nagguiit, uiguutit, naanerillu katitigaanerannut qanorlu nipitigut pissuseqarnerannut naleqqussagaavoq, taamaammallu taassuminnga atuisinnaasut kukkuneqanngitsumik allassinnaassagunik oqaasilerisinnaanermik annerusumik ilisimasaqartariaqarput piginnaasaqartariaqarlutillu.

Atulertoruminarnerusumik allattaaseqalerusunneq

Allattaasitoqqap pisariuneralu patsisigalugu eqqortumik/kukkuneqanngitsumik allanneq amerlasuut ilikkarsinnaasarsimanngilaat, taamaattumik allattaatsimik atulertoruminarnerusumik oqaatsitta allanneqartalernissaat inuit akornanni oqallisigineqarlunilu kissaataalersimavoq, tamannalu tunngavigalugu 1960-ikkunni suleqatigiissitaliortoqarsimavoq allattaaseq pillugu misissuisussanik qulaajaasussanillu; suut allattaasitoqqami allanniarnermi atuarniarnermilu ajornartorsiutaappat aamma oqilisaataasumik periarfissat suuppat?

Nutaamik allattaaseqalerneq

Ajornartorsiutit qulaajagassallu tamaasa isumaliutigereerlugit allattaatsimik nutaamik ilusiliisoqarpoq, tassanilu inerniliunneqartoq tassaavoq nipit isummamik nassataqartut allanngoraataasullu (fonemit) tunngavigalugit allattaaseqalissasoq. Tamatuma inatsisitigut aalajangersarneqarnera ullumikkut ukiut 43-inngortorsiorpoq, allattaasitaaq maajip 14-anni 1973 atuutilersinneqarpoq, pilersaarutaalluni 1973-imi ukiup atuarfiusup aallarnerneranit atulersikkiartuaarneqassasoq, aammali erseqqissaatigineqarluni taamatut inatsisinngortitsinermi allattaasitoqaq atorunnaarsitaanngitsoq, aalajangersarneqarlunili allattaasitaaq pisortatigut ingerlatsinermi atugaalissasoq ilinniartitsissutigineqassasorlu.

TUSAGASSIORFINNUT NALUNAARUT

Nuummi, maajip aappaanni 2016

Ordbogitut saqqummiussaq pisortatigoortuunngilaq

Sermitsiaq-ag-p apriilip 27-anni nutaarsiassatigut saqqummiuppaa uranimut tunngasunik taaguutinik ordbogiliortoqarsimasoq. Ordbogiunngilarli, taaguutillu saqqummiunneqartut pisortatigoortumik akuerisaanngillat.
Sermitsiap saqqummiussai tassaapput Dansk Institut for Internationale Studier DIIS-ip Naalakkersuisullu suliaat, tassanilu oqaatsit 20-t pineqartut Oqaasiliortukkoortinneqarsimanngillat, taamaattumillu akuerisatut isigineqarsinnaanatik.

Oqaasiliortut tassaapput Kalaallit Nunaanni oqaatsinik taaguutinillu nutaanik pisortatigut atortuulersitsisartut, taakkualu suleriusaat malillugu taaguutit, oqaatsit, oqariartaatsillu nutaat, taakkununnga naalisakkat oqaasersiallu ilanngullugit, akuerineqartigatik paasisimasallit suleqatigalugit misissorluarneqaqqaartussaapput. Matumanilu saqqummiunneqartumi tamanna pisimanngilaq.

Oqaasiliortut maanna aatsitassarsiornermut, uuliasiornermut, ujarassiornermut assigisaanullu tunngasut oqaatsit taaguutillu katersorsimalerpaat, ilaat Greenland Oil Industry Association suleqatigalugu akuerineqareersimallutik, taamaattumik taakkuninnga oqaatsit allattorsimaffiannik saqqummiussisut pingaartumillu Naalakkersuisoqarfik kaammattussavarput taaguutit nutaat pineqartillugit Oqaasileriffik suleqatigalugu suleriutsit pitsaasut atorlugit ingerlattaqqullugit, taamaalilluta taaguutinik assigiissumik atuineq ataqatigiissakkamik ingerlanneqarsinnaassammat.

Oqaasiliortut pillugit inatsit malillugu Oqaasiliortut akuerisaat allanut tunniunneqarlutik suliassanngortinneqarsinnaanngillat.

Taamak nalunaaruteqarluta Oqaasiliortut sinnerlugit
Bolatta Vahl, Oqaasiliortuni siulittaasoq